Soạn bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích trang 69 – 73 SGK ngữ văn lớp 7 tập 2, Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích sau đây là hướng dẫn soạn bài đầy đủ và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích
I. Mục đích và phương pháp giải thích
Giải câu 1 – Mục đích và phương pháp giải thích (Trang 69 SGK ngữ văn 7 tập 2)
Trong đời sống, những khi nào người ta cần được giải thích? Hãy nêu một số câu hỏi về nhu cầu giải thích hằng ngày (Ví dụ: Vì sao lại có nguyệt thực? Vì sao nước biển mặn?…). Muốn trả lời những câu hỏi ấy phải có các tri thức khoa học chuẩn xác.
Trả lời:
Trong cuộc sống, khi không rõ một vấn đề nào đó, người ta cần được giải thích.
Một số câu hỏi:
+ Vì sao phải trồng nhiều cây xanh ?
+ Vì sao phải ăn uống điều độ ?
+ Vì sao phải giữ gìn vệ sinh môi trường ?
Giải câu 2 – Mục đích và phương pháp giải thích (Trang 70 SGK ngữ văn 7 tập 2)
Trong văn nghị luận, người ta thường yêu cầu giải thích các vấn đề tư tưởng, đạo lí lớn nhỏ, các chuẩn mực hành vi của con người (Ví dụ: Thế nào là hạnh phúc? Trung thực là gì? Thế nào là Có chí thì nên?…)
Trả lời:
Trong văn nghị luận, việc giải thích thường gắn với những vấn đề khái quát có liên quan đến tư tưởng, đạo lí, các chuẩn mực đạo đức, lối sống,… Chẳng hạn: Tình bạn là gì? Thế nào là trung thực? Vì sao phải khiêm tốn? Thế nào là Có chí thì nên?…
Giải câu 3 – Mục đích và phương pháp giải thích (Trang 70 SGK ngữ văn 7 tập 2)
Đọc bài văn Lòng khiêm tốn và trả lời các câu hỏi.
a) Bài văn giải thích vấn đề gì và giải thích như thế nào?
b) Để tìm hiểu phương pháp giải thích, em hãy chọn và ghi ra vở những câu định nghĩa như: Lòng khiêm tốn có thể coi là một bản tính,… Đó có phải là cách giải thích không?
c) Theo em, cách liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn, cách đối lập người khiêm tốn và kẻ không khiêm tốn có phải là cách giải thích không?
d) Việc chỉ ra cái lợi của khiêm tốn, cái hại của không khiêm tốn và nguyên nhân của thói không khiêm tốn có phải là nội dung của giải thích không?
Qua những điểm trên, em hiểu thế nào là lập luận giải thích?
Trả lời:
a) Bài văn giải thích vấn đề lòng khiêm tốn bằng cách dùng lập luận và lí lẽ làm sáng tỏ khái niệm và biểu hiện, kết hợp phân tích.
b) Những câu định nghĩa:
– Lòng khiêm tốn có thể coi là một bản tính căn bản …
– Khiêm tốn là biểu hiện của con người đứng đắn …
– Khiêm tốn là tính nhã nhặn, biết sống một cách nhún nhường …
– Tóm lại, con người khiêm tốn là con người hoàn toàn biết mình, hiểu người …
c) Cách liệt kê các biểu hiện, cách đối lập người khiêm tốn và kẻ không khiêm tốn chính là những cách giải thích có hiệu quả.
d) Việc chỉ ra cái lợi, cái hại và nguyên nhân là nội dung của giải thích.
Như vậy có thể hiểu lập luận giải thích là làm cho người đọc hiểu rõ vấn đề cần giải thích.
II. Luyện tập
Giải câu hỏi – Luyện tập (Trang 72 SGK ngữ văn 7 tập 2)
Câu hỏi: Đọc bài văn trong SGK trang 72 và cho biết vấn đề được giải thích và phương pháp giải thích trong bài.
Trả lời:
– Giải thích vấn đề “lòng nhân đạo”;
– Các ý chính:
+ Lòng nhân đạo – lòng thương người;
+ Loài người còn đầy rẫy những cảnh khổ;
+ Biết xót thương, tìm cách giúp đỡ những cảnh khổ;
+ Phát huy lòng nhân đạo đến cùng và tột độ.
– Cách giải thích: kết hợp giữa lí lẽ với dẫn chứng;
+ Mở bài: Định nghĩa về lòng nhân đạo
+ Thân bài: Nêu dẫn chứng, chứng minh biểu hiện của lòng nhân đạo.
+ Kết bài: Kêu gọi mọi người cần phải phát huy lòng nhân đạo đến tột cùng.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích
Câu 1: Trong đời sống, những khi nào người ta cần được giải thích? Hãy nêu một số câu hỏi về nhu cầu giải thích hằng ngày (Ví dụ: Vì sao lại có nguyệt thực? Vì sao nước biển mặn?…). Muốn trả lời những câu hỏi ấy phải có các tri thức khoa học chuẩn xác.
Trả lời:
Trong đời sống, khi người ta chưa hiểu rõ vấn đề đó, còn thắc mắc thì người ta cần được giải thích.
Nêu một số câu hỏi về nhu cầu giải thích hằng ngày:
– Vì sao mùa đông lại lạnh?
– Vì sao loài rùa có thể sống lâu, hơn hẳn con người?
– Vì sao trên cao lại lạnh?
Câu 2: Trong văn nghị luận, người ta thường yêu cầu giải thích các vấn đề tư tưởng, đạo lí lớn nhỏ, các chuẩn mực hành vi của con người (Ví dụ: Thế nào là hạnh phúc? Trung thực là gì? Thế nào là Có chí thì nên?…)
Trả lời:
Trong văn nghị luận, giải thích là thao tác nhằm làm sáng tỏ nội dung nghĩa một từ, một câu, một khái niệm… Chúng thường tồn tại dưới dạng một tư tưởng, một quan niệm, đánh giá.
Muốn vậy, người ta thường sử dụng những lí lẽ, dẫn chứng hay nổi cách khác là phải phân tích được nội dung của vấn đề ấy.
Câu 3: Đọc bài văn ‘Lòng khiêm tốn’ trong SGK trang 70 và trả lời câu hỏi:
a) Bài văn giải thích vấn đề gì và giải thích như thế nào?
b) Để tìm hiểu phương pháp giải thích, em hãy chọn và ghi ra vở những câu định nghĩa như: Lòng khiêm tốn có thể coi là một bản tính,… Đó có phải là cách giải thích không?
c) Theo em, cách liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn, cách đối lập người khiêm tốn và kẻ không khiêm tốn có phải là cách giải thích không?
d) Việc chỉ ra cái lợi của khiêm tốn, cái hại của không khiêm tốn và nguyên nhân của thói không khiêm tốn có phải là nội dung của giải thích không?
Qua những điểm trên, em hiểu thế nào là lập luận giải thích?
Trả lời:
a) Bài văn giải thích vấn đề lòng khiêm tốn và giải thích bằng cách so sánh với các sự việc, hiện tượng trong đời sống hằng ngày.
b) Những câu ở dạng định nghĩa:
– Lòng khiêm tốn có thể được coi là một bản tính căn bản…sự vật.
– Khiêm tốn là biểu hiện của con người đứng đắn, biết sống theo thời và biết nhìn xa.
– Con người khiêm tốn bao giờ cũng là con người thành công trong lĩnh vực giao tiếp với mọi người.
– Khiêm tốn là tính nhã nhặn, biết sống một cách nhún nhường, luôn luôn hướng về phía tiến bộ …học hỏi.
Việc đưa ra các định nghĩa về lòng khiêm tốn cũng là một trong những cách giải thích về lòng khiêm tốn. Vì nó trả lời cho câu hỏi khiêm tốn là gì?
c) Cách liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn, cách đối lập người khiêm tốn và kẻ không khiêm tốn cũng là cách giải thích. Vì đó là thủ pháp đối lập.
d) Việc chỉ ra cái lợi của khiêm tốn, cái hại của không khiêm tốn và nguyên nhân của thói không khiêm tốn cũng được coi là nội dung của giải thích. Vì nó làm cho người đọc hiểu khiêm tốn là gì.
* Lập luận giải thích là:
Giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ… cần được giải thích nhằm nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cho con người.
Người ta giải thích bằng các cách: nêu định nghĩa, kể ra các biểu hiện, so sánh, đối chiếu với các hiện tượng khác, chỉ ra các mặt lợi, hại, nguyên nhân, hậu quả, cách đề phòng hoặc noi theo,…của hiện tượng hoặc vấn đề giải thích.
Khi giải thích ngôn từ trong sáng, dễ hiểu.
Soạn bài luyện tập Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích trang 72 SGK ngữ văn 7 tập 2
Câu hỏi: Đọc bài văn ‘Lòng Nhân Đạo’ trong SGK trang 72 và cho biết vấn đề được giải thích và phương pháp giải thích trong bài.
Trả lời:
– Vấn đề được giải thích ở đây là: Lòng nhân đạo
– Phương pháp giải thích.
+ Nêu định nghĩa
Lòng nhân đạo tức là lòng biết thương người
+ Đặt câu hỏi
Thế nào là biết thương người ? Và thế nào là lòng nhân đạo?
+ Kể những biểu hiện:
+ Ông lão hành khất.
+ Đứa bé nhặt lừng mẩu bánh.
+ Mọi người xót thương.
+ Đối chiếu lập luận hăng cách đưa ra câu nói của Thánh Găng – đi.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
