Soạn bài Phép phân tích và tống hợp trang 9 – 10 SGK ngữ văn lớp 9 tập 2. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Phép phân tích và tống hợp, sau đây là hướng dẫn soạn bài và giải bài tập đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Phép phân tích và tống hợp.
I. Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp
Giải câu hỏi (Trang 9 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi.
TRANG PHỤC
Không kể trên đường tuần tra, nơi rừng rậm hay suối sâu,… phải cởi giày ra đi chân đất, thông thường trong doanh trại hay nơi công cộng, có lẽ không ai mặc quần áo chỉnh tề mà lại đi chân đất, hoặc đi giày có bít tất đầy đủ nhưng phanh hết cúc áo, lộ cả da thịt ra trước mặt mọi người.
Người ta nói: “Ăn cho mình, mặc cho người”, có lẽ nhiều phần đúng. Cô gái một mình trong hang sâu chắc không váy xòe váy ngắn, không mắt xanh môi đỏ, không tô đỏ chót móng chân móng tay. Anh thanh niên đi tát nước hay câu cá ngoài cánh đồng vắng chắc không chải đầu mượt bằng sáp thơm, áo sơ-mi là phẳng tắp… Trang phục không có pháp luật nào can thiệp, nhưng có những qui tắc ngầm phải tuân thủ, đó là văn hóa xã hội. Đi đám cưới không thể lôi thôi lếch thếch, mặt nhọ nhem, chân tay lấm bùn. Đi dự đám tang không được mặc áo quần lòe loẹt, nói cười oang oang.
Người xưa đã dạy: “Y phục xứng kì đức”. Ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảnh riêng của mình và hoàn cảnh chung nơi công cộng hay toàn xã hội. Dù đẹp đến đâu, sang đến đâu mà không phù hợp thì cũng chỉ làm trò cười cho thiên hạ, làm mình tự xấu đi mà thôi. Xưa nay, cái đẹp bao giờ cũng đi với cái giản dị, nhất là phù hợp với môi trường. Người có văn hóa, biết ứng xử chính là người biết tự hoà mình vào cộng đồng như thế, không kể hình thức còn phải đi với nội dung, tức là con người phải có trình độ, có hiểu biết. Một nhà văn đã nói: “Nếu có cô gái khen tôi chỉ vì bộ quần áo đẹp mà không khen tôi có bộ óc thông minh thì tôi chẳng có gì đáng hãnh diện”. Chí lí thay!
Thế mới biết, trang phục hợp văn hóa, hợp đạo đức, hợp môi trường mới là trang phục đẹp.
(Theo Băng Sơn, Giao tiếp đời thường)
Câu hỏi:
a) Ở đoạn mở đầu, bài viết nêu ra một loạt dẫn chứng về cách ăn mặc để rút ra nhận xét về vấn đề gì? Hai luận điểm chính trong văn bản là gì? Tác giả đã dùng phép lập luận nào để rút ra hai luận điểm đó?
b) Sau khi đã nêu một số biểu hiện của “những quy tắc ngầm” về trang phục, bài viết đã dùng phép lập luận gì để “chốt” lại vấn đề? Phép lập luận này thường đặt ở vị trí nào trong bài văn?
Ghi nhớ
– Để làm rõ ý nghĩa của một sự vật, hiện tượng nào đó, người ta thường dùng phép phân tích và tổng hợp.
– Phân tích là phép lập luận trình bày từng bộ phận, phương diện của một vấn đề nhằm chỉ ra nội dung của sự vật, hiện tượng. Để phân tích nội dung của sự vật, hiện tượng, người ta có thể vận dụng các biện pháp nêu giả thiết, so sánh, đối chiếu,… và cả phép lập luận giải thích, chứng minh.
– Tổng hợp là phép lập luận rút ra cái chung từ những điều đã phân tích. Không có phân tích thì không có tổng hợp. Lập luận tổng hợp thường đặt ở cuối đoạn hay cuối bài, ở phần kết luận của một phần hoặc toàn bộ văn bản.
Trả lời:
a) Ở đoạn mở đầu, tác giả nêu ra các dẫn chứng về ăn mặc nhằm gợi ra vấn đề về tính chỉnh tề, đồng bộ, thích hợp trong sử dụng trang phục.
Hai luận điểm chính của bài văn là:
– (1) Ăn mặc phải phù hợp với hoàn cảnh chung và thích hợp với từng công việc, từng hoàn cảnh cụ thể.
– (2) Ăn mặc phải phù hợp với đạo đức, giản dị, hoà mình với cộng đồng.
Các luận điểm trên được diễn đạt bằng phép lập luận phân tích.
b) Từ việc phân tích những biểu hiện cụ thể của những “quy tắc ngầm” trong ăn mặc, tác giả đã kết lại vấn đề bằng phương thức lập luận tổng hợp: Thế mới biết, trang phục hợp văn hoá, hợp đạo đức, hợp môi trường mới là trang phục đẹp. Phần lập luận tổng hợp thường được đặt ở cuối đoạn hoặc cuối bài.
II. Luyện tập
Tìm hiểu kĩ năng phân tích trong văn bản Bàn về đọc sách của Chu Quang Tiềm.
Giải câu 1 – Luyện tập (Trang 10 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Tác giả đã phân tích như thế nào để làm sáng tỏ luận điểm: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”? (Gợi ý: Chú ý thứ tự khi phân tích: Học vấn là của nhân loại -> học vấn của nhân loại do sách lưu truyền lại -> Sách là kho tàng quý báu -> Nếu chúng ta… Nếu xóa bỏ… làm kẻ lạc hậu.)
Trả lời:
Cách phân tích để làm rõ luận điểm: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”
– Học vấn là thành quả của nhân loại, do tích lũy dần. Sách là phương tiện lưu giữ thành quả đó.
– Nếu không lưu lại thành quả trong quá khứ thì phải làm lại từ đầu, do đó, có tiến lên cũng là đi lùi lại.
Giải câu 2 – Luyện tập (Trang 10 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Tác giả đã phân tích những lí do phải chọn sách để đọc như thế nào?
Trả lời:
Phân tích lí do phải chọn sách mà đọc của tác giả: Di sản tinh thần của con người ngày một phong phú, việc đọc sách ngày càng không dễ.
– Số lượng sách nhiều, chất lượng lại khác nhau;
– Sức người có hạn;
– Có sách chuyên môn, có sách thường thức; giữa tri thức chuyên môn và tri thức thường thức lại có quan hệ với nhau.
Giải câu 3 – Luyện tập (Trang 10 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Tác giả đã phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách như thế nào?
Trả lời:
Tầm quan trọng của cách đọc sách:
– Đọc sách thì mới có điểm xuất phát cao;
– Muốn tiếp cận tri thức một cách nhanh nhất thì phải đọc sách.
– Đọc sách mà không chọn lọc thì đọc không xuể, kém hiệu quả.
– Đọc kĩ mới có hiệu quả.
Giải câu 4 – Luyện tập (Trang 10 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Qua đó, em hiểu phân tích có vai trò như thế nào trong lập luận?
Trả lời:
Phép phân tích giúp chúng ta hiểu sâu sắc, cụ thể các đặc điểm của đối tượng mà chúng ta đang quan tâm. Kết quả của việc phân tích sẽ là cơ sở để tiến tới kết luận một vấn đề nào đó. Không có sự phân tích đúng đắn thì sẽ làm mất đi tính thuyết phục của kết luận.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Phép phân tích và tống hợp
I. Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi.
Trả lời:
a) Tác giả nêu ra các dẫn chứng về ăn mặc nhằm gợi ra vấn đề về tính chỉnh tề, đồng bộ, thích hợp trong sử dụng trang phục.
– Hai luận điểm chính của bài văn là:
+ (1) Ăn mặc phải phù hợp với hoàn cảnh chung và thích hợp với từng công việc, từng hoàn cảnh cụ thể.
+ (2) Ăn mặc phải phù hợp với đạo đức, giản dị, hoà mình với cộng đồng.
Các luận điểm trên được diễn đạt bằng phép lập luận phân tích.
b) Tác giả kết lại bằng phép tổng hợp: “Thế mới biết, trang phục hợp văn hoá, hợp đạo đức, hợp môi trường mới là trang phục đẹp”. Phép tổng hợp được đặt ở cuối bài.
II. Luyện tập
Câu 1. Tác giả đã phân tích như thế nào để làm sáng tỏ luận điểm: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách, nhưng đọc sách vẫn là một con đường quan trọng của học vấn”? (Gợi ý: Chú ý thứ tự khi phân tích: Học vấn là của nhân loại -> học vấn của nhân loại do sách lưu truyền lại -> Sách là kho tàng quý báu -> Nếu chúng ta… Nếu xóa bỏ… làm kẻ lạc hậu.)
Trả lời:
– Học vấn là của nhân loại;
– Học vấn được tích luỹ, lưu truyền trong sách;
– Muốn tiến lên thì phải nắm vững những học vấn đã được lưu truyền;
– Nếu không tận dụng những thành quả đã được lưu truyền thì sẽ lạc hậu, tụt hậu.
Các lập luận có trình tự chặt chẽ.
Câu 2. Tác giả đã phân tích những lí do phải chọn sách để đọc như thế nào?
Trả lời:
– Số lượng sách nhiều, chất lượng lại khác nhau;
– Sức người có hạn;
– Có sách chuyên môn, có sách thường thức; giữa tri thức chuyên môn và tri thức thường thức lại có quan hệ với nhau.
Câu 3. Tác giả đã phân tích tầm quan trọng của cách đọc sách như thế nào?
Trả lời:
– Đọc sách thì mới có điểm xuất phát cao;
– Muốn tiếp cận tri thức một cách nhanh nhất thì phải đọc sách.
– Đọc sách mà không chọn lọc thì đọc không xuể, kém hiệu quả.
– Đọc kĩ mới có hiệu quả.
Câu 4. Qua đó, em hiểu phân tích có vai trò như thế nào trong lập luận?
Trả lời:
Phép phân tích giúp chúng ta hiểu cụ thể các đặc điểm của đối tượng mà chúng ta đang quan tâm. Kết quả của việc phân tích sẽ là cơ sở để tiến tới kết luận một vấn đề nào đó. Không có sự phân tích đúng đắn thì sẽ làm mất đi tính thuyết phục của kết luận.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
