Soạn bài Mạch lạc trong văn bản trang 31 – 34 SGK ngữ văn lớp 7 tập 1, Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Mạch lạc trong văn bản sau đây là hướng dẫn soạn bài đầy đủ và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Mạch lạc trong văn bản
I. Mạch lạc và những yêu cầu về mạch lạc trong văn bản
Giải câu 1 – Mạch lạc trong văn bản (Trang 31 SGK ngữ văn 7 tập 1)
a) Hai chữ mạch lạc trong Đông y vốn có nghĩa là mạch máu trong thân thể. Trong một văn bản cũng có cái gì giống như mạch máu làm cho các phần của văn bản thống nhất lại, gọi là mạch lạc. Dựa vào hiểu biết trên, em hãy xác định mạch lạc trong văn bản có những tính chất gì trong số các tính chất kể dưới đây:
– Trôi chảy thành dòng, thành mạch;
– Tuần tự đi qua khắp các phần, các đoạn trong văn bản;
– Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.
b) Có người cho rằng: Trong văn bản, mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo một trình tự hợp lí. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao?
Trả lời:
a) Các câu trong ví dụ trên chỉ tiếp nối với nhau về mặt hình thức (phần đầu câu sau lặp lại ý ở phần cuối câu trước). Vì thế, đọc toàn bộ văn bản, chúng ta không thể hiểu văn bản nói cái gì. Sự thực thì các câu trên được trích ra từ những văn bản khác nhau và lắp ghép lại. Sự tiếp nối chỉ được xem là hợp lí khi các câu, các đoạn, các phần của văn bản phải thống nhất xoay quanh một chủ đề. Vi phạm điều này, văn bản không được coi là mạch lạc.
b) Các câu văn trên không vi phạm tính thống nhất chủ đề. Nhưng như thế chưa đủ để đánh giá là chúng mạch lạc. Bởi vì, trình tự các câu không hợp lí khi phản ánh diễn biến trước sau của sự việc.
– Trình tự đúng phải là: (2), (4), (1), (3).
Giải câu 2 – Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc (Trang 31, 32 SGK ngữ văn 7 tập 1)
Trả lời:
a) Toàn bộ sự việc trong văn bản xoay quanh sự việc chính: Hai anh em Thành và Thủy buộc phải xa nhau , nhưng các em đã nhất định không chịu để cho tình cảm mình phải chia lìa. Trong đó “sự chia tay” và “những con búp bê” là sự kiện chính, còn hai anh em Thành và Thủy là nhân vật chính trong truyện.
b) Các từ ngữ biểu thị sự chia tay, và một loạt từ ngữ biểu thị ý không muốn phân chia lặp đi lập lại . Các sự việc trên đã liên kết xoay quanh một chủ đề thống nhất. Đó chính là sự mạch lạc của văn bản .
c) Trong văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê”, các đoạn văn được nối với nhau bằng nhiều mối quan hệ:
– Đoạn kể về quá khứ với đoạn kể về hiện tại -> liên hệ tâm lí.
– Đoạn kể về việc ở nhà với đoạn kể về việc ở trường -> liên hệ không gian.
– Đoạn kể chuyện hôm qua với đoạn kể về chuyện sáng nay -> liên hệ thời gian.
– Đoạn kể về tâm trạng của hai an hem với đoạn kể về cảnh vật bên ngoài -> liên hệ tương phản.
– Cảnh chia đồ chơi với cảnh chia tay của hai an hem -> liên hệ tương đồng.
-> Những mối liên hệ giữa đoạn là tự nhiên hợp lí.
II. Luyện tập
Giải câu 1 – Luyện tập (Trang 32 SGK ngữ văn 7 tập 1)
Tìm hiểu tính mạch lạc của văn bản trong SGK trang 32, 33, 34.
Trả lời:
a) Văn bản “Mẹ tôi” của A-mi-xi.
– Đầu tiên là lời giới thiệu của nhân vật “tôi” nói rõ lí do vì sao bố viết thư cho mình.
– Phần tiếp theo là nội dung của bức thư, gồm có những phần sau:
+ Nỗi buồn của bố trước thái độ hỗn láo của En-ri-cô đối với mẹ.
+ Người bố gợi lại những ngày tháng mẹ lo lắng, chăm sóc cho En-ri-cô.
+ Nói về sự hi sinh và vai trò to lớn của người mẹ.
+ Bố giả định ngày mẹ mất và sự vô ích của nỗi hối hận muộn màng.
+ Thái độ nghiêm khắc của bố yêu cầu En-ri-cô phải xin lỗi mẹ và sửa chữa lỗi lầm.
-> Tất cả các phần, các đoạn trong văn bản đều tập trung thể hiện chủ đề đó là: Lòng yêu thương của người mẹ đối với con cái.
Các đoạn liên kết chặt chẽ, mạch lạc.
b) Phân tích tính mạch lạc của văn bản trên các phương diện như chủ đề, trình tự tiếp nối, hệ thống từ ngữ, mối liên hệ,… Chủ đề là cảnh sắc vàng của làng quê giữa ngày mùa. Trình tự miêu tả theo sự quan sát của tác giả từ bao quát đến cụ thể, từ xa đến gần, từ cao xuống thấp. Bắt đầu là liên hệ về thời gian, tiếp đến, liên hệ chủ yếu giữa các câu là liên hệ không gian,… Hệ thống các tính từ chỉ những sắc thái khác nhau của màu vàng cũng góp phần tạo nên mạch lạc của văn bản về sắc vàng của làng quê này.
Giải câu 2 – Luyện tập (Trang 34 SGK ngữ văn 7 tập 1)
Trong truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả đã không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn. Theo em như vậy có làm cho tác phẩm thiếu mạch lạc không?
Trả lời:
Sự việc chính của câu chuyện là cuộc chia tay giữa hai anh em Thành, Thuỷ và hai con búp bê. Các sự việc khác đều phải tập trung vào sự việc này. Kể tỉ mỉ về nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của bố mẹ Thành, Thuỷ sẽ làm mất đi sự tập trung ấy và vì thế làm giảm đi sự thống nhất chủ đề, khiến văn bản thiếu mạch lạc. Hơn nữa, dựa vào chuyện của người lớn sẽ không phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 7, dễ gây phản tác dụng.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Mạch lạc trong văn bản
Câu 1: Mạch lạc trong văn bản
Trả lời:
a) Hai chữ mạch lạc trong đông y vốn có nghĩa là mạch máu trong thân thể. Trong một văn bản cũng có cái gì như mạch máu làm cho các phần của văn bản thống nhất lại, gọi là mạch lạc. Như vậy mạch lạc trong văn bản có những tính chất sau:
– Tuần tự đi qua khắp các phần, các đoạn trong văn bản
– Thông suốt, liên tục, không đứt đoạn.
b) Trong văn bản, mạch lạc là sự tiếp nối của các câu, các ý theo trình tự hợp lí: Vì các câu, các ý ấy thống nhất xoay quanh một ý chung.
Câu 2: Các điều kiện để một văn bản có tính mạch lạc
Trả lời:
a) Văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê kể về nhiều sự việc; khác nhau: mẹ bắt hai anh em Thành, Thủy rất thương nhau chuyện về hai con búp bê; Thành đưa em đến lớp chào cô giáo và các bạn; hai anh em phải chia tay; Thủy để cả hai con búp bê lại cho Thành. Nhưng không vì thế mà văn bản ấy thiếu mạch lạc, vì toàn bộ các sự việc chính; hai anh em Thành, Thủy buộc phải xa nhau, nhưng các em đã nhất định không chịu để cho tình cảm anh em mình phải chia lìa. Trong đó “sự chia tay “và “những con búp bê” là sự kiện chính, còn hai anh em Thành, Thủy là nhân vật chính của truyện.
Các từ ngữ: chia tay, chia đồ chơi, chia ra, chia đi, xa nhau, khóc… cứ lặp đi lặp lại trong bài. Một loạt từ ngữ và chi tiết khác biểu thị ý không muốn phân chia cũng lặp đi lặp lại: anh cho em tất, chẳng muốn chia bôi, chúng lại thân thiết quàng tay lên vai nhau, không bao giờ để chúng nó ngồi cách xa nhau… Các sự việc nêu trên đã liên kết xoay quanh một chủ đề thống nhất. Đó chính là sự mạch lạc văn bản.
b) Trong văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê, có đoạn kể việc hiện tại, có đoạn kể việc quá khứ, có đoạn kể chuyện hôm qua, có đoạn kể chuyện sáng nay. Các đoạn ấy được nối với nhau theo mối liên hệ thời gian.
Soạn bài luyện tập Mạch lạc trong văn bản trang 32 – 34 SGK ngữ văn 7 tập 1
Bài 1: Tìm hiểu tính mạch lạc của văn bản.
Trả lời:
a) Văn bản Mẹ tôi:
Ý tứ chủ đạo của văn bản này là sự ca ngợi lòng yêu thương và sự hi sinh của mẹ đối với con.
Phần nội dung chính của bức thư gồm các phần:
– Bố đau lòng vì con thiếu lễ độ với mẹ.
Bố nói về mẹ:
Mẹ lo lắng, sẵn sàng hi sinh hạnh phúc và cả tính mạng của mình vì con.
Ngày buồn thảm nhất sẽ là ngày con mất mẹ.
Ngay khi đã khôn lớn, con vẫn cảm thấy bơ vơ vì thiếu mẹ và sẽ ân hận vì đã làm mẹ buồn.
– Bố khuyên con phải xin lỗi mẹ một cách thành khẩn.
Trình tự các phần xoay quanh và thể hiện được ý tứ chủ đạo một cách liên tục. Vì thế, văn bản Mẹ tôi rất mạch lạc.
b) Văn bản Lão nông và các con
Chủ đề chính của văn bản là ca ngợi lao động “Lao động là vàng”. Văn bản được xây dựng theo bố cục ba phần. Hai dòng đầu là mở bài: lời khuyên hãy cần cù lao động. Mười bốn dòng giữa là thân bài kể chuyện Lão nông để lại kho tàng cho các con. Bôn dòng cuối là kết bài: cách khuyên con lao động rất khôn ngoan của ông bố.
Văn bản của nhà văn Tô Hoài: Ý tứ chủ đạo của đoạn văn là: cái màu vàng của đồng quê. Câu đầu giới thiệu thời điểm (mùa đông, giữa ngày mùa) và địa điểm (làng quê) khi mùa vàng xuất hiện. Tiếp theo tác giả tả màu vàng qua các sự vật cụ thể. Hai câu cuối nêu cảm xúc về màu vàng của làng quê.
Cả hai văn bản trên, ý tứ chủ đạo là đã được thể hiện xuyên suốt, nhất quán qua các phần một cách rõ ràng, hợp lí. Như thế, cả hai văn bản trở nên rất mạch lạc và hấp dẫn.
Bài 2: Trong truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả đã không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn.Theo em như vậy có làm cho tác phẩm thiếu mạch lạc không?
Trả lời:
Trong truyện Cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả không thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến sự chia tay của hai người lớn. Điều đó rất hợp lí. Vì ý tứ chủ đạo của câu chuyện xoay quanh cuộc chia tay của hai đứa trẻ và hai con búp bê. Việc thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân trên sẽ dài dòng không cần thiết, ý tứ chủ đạo sẽ bị loãng, do đó, sẽ làm mất sự mạch lạc của văn bản.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
