Soạn bài Bức tranh của em gái tôi trang 31- 36 SGK ngữ văn lớp 6 tập 2, Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Bức tranh của em gái tôi sau đây là hướng dẫn soạn bài và giải bài tập đầy đủ và chi tiết nhất.
BỨC TRANH CỦA EM GÁI TÔI
Em gái tôi tên là Kiều Phương, nhưng tôi quen gọi nó là Mèo bởi vì mặt nó luôn bị chính nó bôi bẩn. Nó vui vẻ chấp nhận cái tên tôi tặng cho và hơn thế, còn dùng để xưng hô với bạn bè. Mèo rất hay lục lọi các đồ vật với một sự thích thú đến khó chịu.- Này, em không để chúng nó yên được à?
Nó vênh mặt:
– Mèo mà lại! Em không phá là được…
Một hôm, tôi bắt gặp nó nhào một thứ bột gì đó đen sì, trông rất sợ, thỉnh thoảng lại bôi ra cổ tay. Trời ạ, thì ra nó chế thuốc vẽ. Thảo nào các đít xoong chảo bị nó cạo trắng cả. Tôi quyết định bí mật theo dõi em gái tôi. Sau khi có vẻ đã hài lòng, nó lôi trong túi ra bốn lọ nhỏ, cái màu đỏ, cái màu vàng, cái màu xanh lục… đều do nó tự chế. Nó đưa mắt canh chừng rồi lại nhét tất cả vào túi sau khi cho màu đen nhọ nồi vào một cái lọ còn bỏ không. Xong, nó vui vẻ chạy đi làm những việc bố mẹ tôi phân công, vừa làm vừa hát, có vẻ vui lắm.
Nhưng mọi bí mật của Mèo cuối cùng cũng bị bại lộ. Hôm đó chú Tiến Lê – họa sĩ, bạn thân của bố tôi – đưa theo bé Quỳnh đến chơi. Vớ được bạn gái, nó mừng quýnh(1) lên. Hai đứa lôi nhau ra vườn. Tại đây, Mèo đưa toàn bộ những bức tranh nó vẽ giấu ra cho bé Quỳnh xem. Chỉ thấy bé Quỳnh thỉnh thoảng lại reo lên khe khẽ. Lát sau, bé Quỳnh chạy vào thì thầm gì đó với chú Tiến Lê khiến chú phải xin phép bố tôi theo bé Quỳnh ra vườn.
Lúc đó, tôi đang mải mê với chiếc diều nên không biết có chuyện gì xảy ra. Chỉ thấy từ ngoài vườn trở vào, mặt chú Tiến Lê rạng rỡ lắm:
– Anh chị có phúc lớn rồi. Anh có biết con gái anh là một thiên tài hội họa không?
Chú trải sáu bức tranh do Mèo vẽ ra trước mặt bố tôi. Đến lượt bố tôi ngây người ra như không tin vào mắt mình.
– Con gái tôi vẽ đây ư? Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy!
Và ông không kìm được, ôm thốc Mèo lên:
– Ôi, con đã cho bố một bất ngờ quá lớn.
Mẹ tôi vừa về, kịp nghe và kịp chứng kiến tất cả, cũng không kìm được xúc động. Theo chú Tiến Lê thì những bức tranh của Mèo rất độc đáo, có thể đem đóng khung treo ở bất cứ phòng tranh nào. Bố mẹ tôi rất tin vào thẩm định(2) của chú Tiến Lê. Chú còn hứa sẽ giúp em gái tôi để nó phát huy tài năng.
Kể từ hôm đó, mặc dù mọi chuyện vẫn như cũ trong căn nhà của chúng tôi, nhưng tôi luôn luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài. Những lúc ngồi bên bàn học, tôi chỉ muốn gục xuống khóc.
Tôi chẳng tìm thấy ở tôi một năng khiếu gì. Và không hiểu vì sao tôi không thể thân với Mèo như trước kia được nữa. Chỉ cần một lỗi nhỏ ở nó là tôi gắt um lên.
Tôi quyết định làm một việc mà tôi vẫn coi khinh: xem trộm những bức tranh của Mèo. Dường như mọi thứ có trong ngôi nhà của chúng tôi đều được nó đưa vào tranh. Mặc dù nó vẽ bằng những nét to tướng, nhưng ngay cả cái bát múc cám lợn, sứt một miếng cũng trở nên ngộ nghĩnh. Con mèo vằn vào tranh, to hơn cả con hổ nhưng nét mặt lại vô cùng dễ mến. Có cảm tưởng nó biết mọi việc chúng tôi làm và lơ đi vì không chấp trẻ em.
Gấp lại những bức tranh của Mèo, tôi lén trút ra một tiếng thở dài…
Bố mẹ tôi hào hứng mua sắm cho em gái tôi tất cả những gì cần cho công việc vẽ. Chú Tiến Lê tặng “đồng nghiệp” hẳn một hộp màu ngoại xịn. Chỉ có mặt Mèo là không thay đổi. Lúc nào cũng lem nhem, bị tôi quát thì xịu xuống, miệng dẩu ra. Tôi từng thấy nó rất ngộ với vẻ mặt ấy. Nhưng đấy là trước kia. Bây giờ tôi cảm thấy nó như chọc tức tôi…
Rồi cả nhà – trừ tôi – vui như tết khi bé Phương, qua giới thiệu của chú Tiến Lê, được mời tham gia trại thi vẽ quốc tế. Luật của cuộc thi là thí sinh phải vẽ một bức tranh theo đề tài tự chọn ngay trước mắt ban giám khảo. Trước khi đi thi, nó có vẻ cứ hay xét nét(3) tôi, khiến tôi rất khó chịu. Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê: “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu”.
Một tuần sau em gái tôi trở về trong vòng tay dang sẵn của cả bố và mẹ tôi: Bức tranh của nó được trao giải nhất. Nó lao vào ôm cổ tôi, nhưng tôi viện cớ đang dở việc đẩy nhẹ nó ra. Tuy thế, nó vẫn kịp thì thầm vào tai tôi: “Em muốn cả anh cùng đi nhận giải”.
Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường. Bố, mẹ tôi kéo tôi chen qua đám đông để xem bức tranh của Kiều Phương đã được đóng khung, lồng kính. Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. Mặt chú bé như tỏa ra một thứ ánh sáng rất lạ. Toát lên từ cặp mắt, tư thế ngồi của chú không chỉ sự suy tư mà còn rất mơ mộng nữa. Mẹ hồi hộp thì thầm vào tai tôi:
– Con có nhận ra con không?
Tôi giật sững người. Chẳng hiểu sao tôi phải bám chặt lấy tay mẹ. Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ. Dưới mắt em tôi, tôi hoàn hảo đến thế kia ư? Tôi nhìn như thôi miên(4) vào dòng chữ đề trên bức tranh: “Anh trai tôi”. Vậy mà dưới mắt tôi thì…
– Con đã nhận ra con chưa? – Mẹ vẫn hồi hộp.
Tôi không trả lời mẹ vì tôi muốn khóc quá. Bởi vì nếu nói được với mẹ, tôi sẽ nói rằng: “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy”.
(Tạ Duy Anh(*), in trong Con dế ma, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 1999)
Chú thích
(*) Tạ Duy Anh sinh năm 1959, quê ở huyện Chương Mĩ, tỉnh Hà Tây. Bức tranh của em gái tôi là truyện ngắn đoạt giải nhì trong cuộc thi viết “Tương lai vẫy gọi”của báo Thiếu niên tiền phong.
(1) Mừng quýnh: mừng quá đến mức cuống quýt.
(2) Thẩm định: xem xét để xác định, quyết định (thẩm: xét kĩ).
(3) Xét nét: để ý từng li từng tí ở người khác.
(4) Thôi miên: tác động vào tâm lí để thu hút hoàn toàn trạng thái tinh thần của người nào đó, khiến họ làm theo những yêu cầu của người điều khiển; ở đây có nghĩa là nhìn như bị thu hút tất cả tâm trí.
Hướng dẫn soạn bài – Bức tranh của em gái tôi
I. Đọc Hiểu Văn Bản
Giải câu 1 bức tranh của em gái tôi (Trang 35 SGK ngữ văn 6 tập 2)
Câu 1. Kể tóm tắt truyện Bức tranh của em gái tôi ?
Trả lời:
Kiều Phương là cô gái hay lục lọi đồ và thường bôi bẩn lên mặt. Cô bé có sở thích vẽ tranh nên thường bí mật pha chế màu và vẽ. Khi mọi người phát hiện ra Kiều Phương có tài năng hội họa thì người anh lúc này tỏ ra ghen tị và xa lánh em. Kiêù Phương đạt giải nhất tại trại thi vẽ tranh quốc tế với bức vẽ “anh trai tôi”, lúc này người anh trai mới nhận ra tấm lòng nhân hậu của em và hối lỗi về bản thân mình.
Giải câu 2 bức tranh của em gái tôi (Trang 35 SGK ngữ văn 6 tập 2)
Câu 2. Suy nghĩ rồi thảo luận với các bạn trong nhóm về những điểm sau:
a. Nhân vật chính trong truyện là ai? (Kiều Phương, người anh trai hay cả hai?) Vì sao em lại cho đó là nhân vật chính?
b. Truyện được kể theo lời của nhân vật nào? Việc lựa chọn vai kể như vậy đã có tác dụng gì?
Trả lời:
a. Nhân vật chính trong truyện là hai anh em Kiều Phương. Người anh trai là nhân vật chính vì nhân vật này thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác giả: thái độ và cách ứng xử trước thành công của người khác.
b. Truyện được kể theo ngôi kể thứ nhất, người anh kể lại truyện. Cách kể này có ý nghĩa tạo ra sự gần gũi tâm lí của nhân vật người anh Kiều Phương. Giúp cho nhân vật kể chuyện tự soi xét tính cách, hành động của mình.
Giải câu 3 bức tranh của em gái tôi (Trang 35 SGK ngữ văn 6 tập 2)
Câu 3. Đọc kĩ lại truyện, chú ý đến tâm trạng của người anh (nhân vật kể chuyện) và cho biết:
a. Diễn biến tâm trạng của nhân vật người anh qua các thời điểm: từ trước cho đến lúc thấy em gái tự chế màu vẽ, khi tài năng hội họa ở em gái được phát hiện, khi lén xem những bức tranh em gái đã vẽ và khi đứng trước bức tranh được giải nhất của em gái trong phòng trưng bày.
b. Vì sao sau khi tài năng hội họa ở em gái mình được phát hiện, người anh lại có tâm trạng không thể thân với em gái như trước kia được nữa?
c. Giải thích tâm trạng của người anh khi đứng trước bức tranh “Anh trai tôi” của em gái: Thoạt tiên là sự ngỡ ngàng, rồi đến hãnh diện, sau đó là xấu hổ.
Trả lời:
Diễn biến tâm trạng nhân vật người anh:
a. Từ trước cho tới lúc thấy em gái tự chế màu vẽ: người anh tỏ ra người lớn, thấy việc vẽ cảu Mèo là chuyện trẻ con.
– Khi khả năng hội họa của em gái được phát hiện: người anh cảm thấy thua kém, mặc cảm, xa lánh em gái
– Khi lén xem tranh và đứng trước bức tranh đạt giải nhất của em ở phòng trưng bày người anh nhận thấy tài năng và lòng nhân hậu của em gái
b. Tài năng hội họa của người em được phát hiện, người anh không còn thân với em gái do:
– Mặc cảm về bản thân thua kém em
– Người anh chạnh lòng khi mọi người chỉ chú ý tới em gái
– Cảm thấy ghen tị với em
c. Tâm trạng của người anh khi đứng trước bức tranh “Anh trai tôi”
– Ban đầu, ngỡ ngàng vì không ngờ được em lựa chọn vẽ vào tranh. Ngỡ ngàng vì bức vẽ về anh đẹp, một người mơ mộng, suy tư, hồn nhiên
– Tự hào, hãnh diện vì được thể hiện đẹp trong bức tranh của em gái mình.
– Xấu hổ vì đã cư xử không đúng với em, và không xứng đáng ở trong tranh.
Giải câu 4 bức tranh của em gái tôi (Trang 35 SGK ngữ văn 6 tập 2)
Câu 4. Em hiểu như thế nào về đoạn kết của truyện (Tôi không trả lời mẹ… lòng nhân hậu của em con đấy)? Qua đó, em có cảm nghĩ gì về nhân vật người anh ?
Trả lời:
Đoạn kết của truyện người anh cảm động, muốn khóc không thể thốt ra những suy nghĩ trong đầu “không phải con đâu”
– Đoạn kết người anh cảm thấy mình không xứng đáng đẹp như hình em gái vẽ.
– Người anh cảm động bởi vừa kịp nhận ra sự hồn nhiên, nhân hậu của cô em gái
=> Người anh vượt lên chính mình, nhìn thấy những thiếu hụt trong nhân cách và chính sự nhân hậu của cô em gái đã cảm hóa được sự yêu thương, hối lỗi của người anh.
Giải câu 5 bức tranh của em gái tôi (Trang 35 SGK ngữ văn 6 tập 2)
Câu 5. Em có cảm nhận gì về nhân vật cô em gái trong truyện? Điều gì khiến em cảm mến nhất ở nhân vật này (tài năng, sự hồn nhiên, lòng độ lượng, nhân hậu, …)?
Trả lời:
Nhân vật người em trong truyện:
+ Là một cô bé hồn nhiên, kiên trì theo đuổi đam mê vẽ tranh
+ Luôn yêu thương và muốn gần gũi với người anh
+ Chọn vẽ anh vì anh là “người thân thuộc nhất”, luôn yêu thương anh trai
+ Là cô bé nhân hậu, vị tha, tình cảm trong sáng
=> Tình cảm trong sáng hồn nhiên và lòng nhân hậu của cô em gái giúp cho người anh nhận ra sự hạn chế, thiếu hụt về tình cảm của mình.
Soạn phần luyện tập bức tranh của em gái tôi
Giải câu 1 Luyện tập bức tranh của em gái tôi (Trang 36 SGK ngữ văn 6 tập 2)
Câu 1. Viết một đoạn văn thuật lại tâm trạng của người anh trong truyện khi đứng trước bức tranh được giải nhất của em gái.
Trả lời:
Người anh trai sau khi nhìn thấy bức tranh đạt giải nhất của cô em gái thì ngỡ ngàng, hãnh diện rồi cảm thấy xấu hổ. Thoạt đầu ngỡ ngàng bởi người anh không hề biết trong lòng cô em gái mình lại là người hoàn hảo đến thế, sau tất cả những sự thờ ơ, vô tâm với em. Tiếp đó là sự hãnh diện vì được em gái vẽ rất đẹp, một người anh mơ mộng, suy tư chứ không phải người anh nhỏ nhen, ghen tị. Tất cả sự hãnh diện đó tiếp nối là sự xấu hổ với em, với bản thân. Người anh dằn vặt chính mình và cảm thấy không xứng đáng với vị trí đặc biệt trong lòng người em. Chính sự nhân hậu, hồn nhiên của người em đã giúp người anh tỉnh thức, nhìn nhận đúng về bản thân mình.
Giải câu 2 Luyện tập bức tranh của em gái tôi (Trang 36 SGK ngữ văn 6 tập 2)
Câu 2. Giả định một thành viên trong lớp hoặc gia đình em đạt được thành tích xuất sắc nào đó. Em thử hình dung và tả lại thái độ của những người xung quanh trước thành tích ấy.
Trả lời:
Khi em gái của em đạt được giải nhất cuộc thi “Tiếng hát hoa phượng đỏ” thành phố:
– Bố mẹ em đều rất vui mừng và hãnh diện, còn chuẩn bị cả phần thưởng cho em gái.
– Bản thân em cảm thấy tự hào, vui sướng vì có em gái tài năng.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài bức tranh của em gái tôi
I. Đọc – hiểu văn bản:
Câu 1: Kể tóm tắt truyện “Bức tranh của em gái tôi”.
Trả lời:
– Truyện “Bức tranh của em gái tôi” kể về hai nhân vật là bé Phương – thường được gọi là Mèo và người anh trai.
– Người anh cảm thấy thất vọng vì mình không có tài năng gì và cảm thấy như cả nhà đang lãng quên mình.
– Cậu ta rất khó chịu và hậm hực với bé Phương.
– Bức tranh đạt giải Nhất của cô em gái bé bỏng lại vẽ chính mình. Đứng trước bức tranh đó, người anh nhận ra những yếu kém của mình và hiểu được tâm hồn cũng như tấm lòng nhân hậu của cô em gái.
Câu 2: Suy nghĩ rồi thảo luận với các bạn trong nhóm về những điểm sau:
Trả lời:
a. Nhân vật chính trong truyện là người anh. Vì tác giả muốn thể hiện chủ đề ăn năn, hối hận từ đó khắc phục thính ghen ghét, đố kị trong tình bạn, tình anh em.
b. Truyện được kể theo lời nhân vật người anh. Việc lựa chọn như vậy, sẽ cho ta thấy sự hối hận của người anh được bày tỏ một cách chân thành, không giả tạo.
Câu 3: Chú ý đến tâm trạng người anh và cho biết:
Trả lời:
* Diễn biến tâm trạng của người anh qua các thời điểm:
– Lúc đầu, khi em gái thích vẽ và tự chế màu vẽ, người anh chỉ coi đó là trò đùa nghịch ngợm của trẻ con.
– Khi tài năng hội họa của em gái được phát hiện, người anh cảm thấy buồn và thất vọng.
– Khi lén xem những bức tranh do em gái vẽ, người anh thầm cảm phục tài năng của em gái.
– Khi đứng trước bức tranh được tặng giải Nhất của em gái, tâm trạng của người anh lúc đầu là ngỡ ngàng đến hãnh diện và cuối cùng là xấu hổ.
b. Khi tài năng hội họa của em gái được phát hiện, người anh lại có tâm trạng không thể thân với em gái là vì người anh cảm thấy mình bất tài, vô dụng và mặc cảm khi thấy người khác có tài hơn mình.
c. Tâm trạng của người anh đi từ ngỡ ngàng đến hãnh diện và cuối cùng là xấu hổ bởi vì: Ngỡ ngàng bởi bức tranh đó em gái vẽ chính mình. Tiếp đến tâm trạng từ ngỡ ngàng chuyển sang hãnh diện bởi cậu thấy mình hiện ra với những nét quá đẹp. Nhưng cuối cùng cậu lại xấu hổ vì cậu thấy mình không xứng đáng với những gì em gái dành cho mình.
Câu 4: Em hiểu như thế nào về đoạn kết của truyện? Qua đó, em cảm nhận gì về nhân vật người anh.
Trả lời:
* Đoạn kết đã để lại trong lòng người đọc nhiều cảm xúc vì câu nói của người anh “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy” cho thấy người anh thật sự hối hận, ăn năn về những điều mà mình đã làm với em gái.
Em cảm nhận thấy người anh có phần đáng trách nhưng cũng đáng cảm thông vì những tính xấu đó của người anh chỉ là nhất thời và sau đó người anh đã biết lỗi, biết những sai lầm của mình để sửa sai.
Câu 5: Em có cảm nhận gì về nhân vật cô em gái trong truyện? Điều gì khiến em cảm mến ở nhân vật này.
Trả lời:
* Cảm nhận về cô em gái trong truyện: Kiều Phương là một cô bé hồn nhiên, ngây thơ, có tài năng hội họa, luôn yêu thương mọi người đặc biệt là người anh trai. Ngoài ra, bé Phương còn là một cô bé có tấm lòng bao dung và nhân hậu.
* Em cảm mến ở nhân vật này chính là cô bé luôn yêu quý người anh và dành những gì tốt đẹp nhất cho người anh (thể hiện qua bức tranh).
II. Luyện tập
Câu 1: Viết một đoạn văn thuật lại tâm trạng của người anh trong truyện khi đứng trước bức tranh được giải nhất của em gái.
Trả lời:
Đứng trước bức tranh của em gái vẽ, người anh có biết bao xúc cảm từ ngạc nhiên đến hãnh diện rồi lại xấu hổ. Dưới con mắt của người em gái, người anh của nó luôn hoàn hảo, trong sáng và tràn ngập yêu thương. Người anh nhìn chằm chằm vào dòng chữ “Anh trai tôi”. Lúc này, mẹ đứng kế bên nói:
– Con đã nhận ra con chưa?
Người anh lúc này không trả lời mà chỉ muốn khóc. Khóc bởi vì những việc làm không phải với đứa em ngây thơ, bé bỏng. Vậy nên, trong suy nghĩ của anh muốn nói với mẹ : “Không phải con đâu. Đấy là tâm hồn và lòng nhân hậu của em con đấy”.
Câu 2: Giả định một thành viên trong lớp hoặc gia đình em đạt được thành tích xuất sắc nào đó. Em thử hình dung thái độ của những người xung quanh trước thành tích ấy.
Trả lời:
Ví dụ: Bạn Hoa lớp em được giải Nhất học sinh giỏi cấp thành phố môn Văn.
– Các bạn trong lớp đều rất vui mừng, phấn khởi, niềm nở với bạn.
– Bạn Hường thì hơi buồn bởi cũng đi thi môn Văn cấp thành phố nhưng không được giải => Bạn cảm thấy tự ti và thấy mình thấp kém, không giỏi bằng bạn. Bạn bực tức với mọi người.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
