Giải câu hỏi 2 – Một số phép tu từ từ vựng (Trang 147 SGK ngữ văn 9 tập 1) – Phần soạn bài Tổng kết về từ vựng (tiếp theo) trang 146 – 148 SGK ngữ văn lớp 9 tập 1.
Đề bài:
Vận dụng kiến thức đã học về một số phép tu từ vựng để phân tích nét nghệ thuật độc đáo của những câu thơ sau
(trích Truyện Kiều của Nguyễn Du):
a) Thà rằng liều một thân con,
Hoa dù rã cánh lá còn xanh cây.
b) Trong như tiếng hạc bay qua,
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời.
Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.
c) Làn thu thủy nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một tài đành họa hai.
d) Gác kinh viện sách đôi nơi,
Trong gang tấc lại gấp mười quan san.
e) Có tài mà cậy chi tài,
Chữ tài liền với chữ tai một vần.
Trả lời:
a) Phép tu từ ẩn dụ: “Hoa dù rã cánh lá còn xanh cây”
Hoa, cánh: ngầm chỉ Thúy Kiều và cuộc đời nàng.
Lá, cây: chỉ gia đình và người thân của Kiều.
→ Tác dụng: những lời khuyên của Kiều với cha và đức hi sinh của Kiều.
b) Sử dụng liên tiếp phép tu từ so sánh: tiếng đàn của Kiều cất lên: trong như tiếng Hạc bay qua, đục như tiếng suối…, tiếng khoan như gió…, tiếng mau sầm sập…”.
→ Tác dụng: tiếng đàn Kiều biến tấu đa dạng,
c) Sử dụng biện pháp nói quá, tài sắc của Kiều: “Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh, làn thu thủy nét xuân sơn…”; “nghiêng nước nghiêng thành”…
→ Tác dụng: tài sắc của Kiều không gì có thể sánh được.
d) phép nói quá: Gác kinh nơi nàng Kiều bị giam lỏng, viện sách là nơi Thúc Sinh đọc sách. Hai nơi ấy vốn gần nhau mà giờ trở nên cách xa “gấp mười quan san”.
→ Tác dụng: diễn tả sự ngăn cách của Kiều và Thúc Sinh.
e) Phép chơi chữ: tài và tai chữ gần âm nhưng khác nhau về nghĩa. Tài là tài năng, còn tai là những tai ương, tai họa.
→ Tác dụng: Nói về số phận chớ trêu của những con người tài hoa.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
