Soạn bài – Tức cảnh Pắc Bó

Soạn bài Tức cảnh Pắc Bó trang 28 – 29 SGK ngữ văn lớp 8 tập 2, Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Tức cảnh Pắc Bó – Hồ Chí Minh sau đây là hướng dẫn soạn bài đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.

Tức cảnh Pắc Bó

Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ(1) rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng(2),
Cuộc đời cách mạng thật là sang.

Tháng 2 năm 1941
(Thơ Hồ Chủ Tịch, NXB Văn học, Hà Nội, 1967)

Chú thích:

(*) Tháng 2 – 1941, sau ba mươi năm bôn ba hoạt động cách mạng ở nước ngoài, Bác Hồ trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng trong nước. Người sống và làm việc trong hoàn cảnh hết sức gian khổ: ở trong hang Pác Bó, một hang núi nhỏ sát biên giới Việt – Trung (thuộc huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng); thường phải ăn cháo ngô, măng rừng thay cơm; bàn làm việc là một phiến đá bên bờ suối cạnh hang (được Người đặt tên là suối Lê – nin).

(1) Bẹ: ngô.

(2) Sử Đảng: đây là Lịch sử Đảng Cộng sản Liên Xô, được Bác dịch vắn tắt để làm tài liệu học tập cho cán bộ cách mạng khi đó.

Hình Bác Hồ làm việc trong hang núi ở khu Việt Bắc

Hướng dẫn soạn bài – Tức cảnh Pắc Bó

I. Hoàn cảnh sáng tác

Sau ba mươi năm hoạt động cách mạng ở nước ngoài, tháng 2-1941 Bác Hồ trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng ở trong nước. Khi đó, Người sống và làm việc trong một điều kiện hết sức gian khổ: ở trong hang Pác Pó – một hang núi nhỏ thuộc huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng, với những sinh hoạt hằng ngày rất đạm bạc. Bài thơ Tức cảnh Pác Bó là một trong những tác phẩm Người sáng tác trong thời gian này.

II. Thể loại

Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt Đường luật. Thể thơ này chỉ có một khổ gồm bốn câu (tứ tuyệt), mỗi câu bảy chữ (thất ngôn) rất nổi tiếng ở Trung Quốc, đã được du nhập và trở thành một trong những thể thơ phổ biến của văn học trung đại Việt Nam.

III. Hướng dẫn soạn bài Tức cảnh Pắc Bó

Giải câu 1 (Trang 29 SGK ngữ văn 8 tập 2)

Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một số bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học.

Trả lời:

– Bài thơ Tức cảnh Pác Bó thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

– Một số bài thơ cùng loại: Nam quốc sơn hà, Cảnh khuya, Nguyên tiêu, Bánh trôi nước, Thiên trường vãn vọng, Tĩnh dạ tứ, Hồi hương ngẫu thư…

Giải câu 2 (Trang 29 SGK ngữ văn 8 tập 2)

Nhận xét về giọng điệu chung của bài thơ. Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó được biểu hiện như thế nào qua bài thơ? Vì sao Bác lại cảm thấy cuộc sống gian khổ đó “thật là sang”?

Trả lời:

– Giọng điệu chung của bài thơ là vui, pha chút hóm hỉnh, hài hước

– Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó :

+ “sáng ra bờ suối, tối vào hang” -> cuộc sống tự tại, hòa hợp với tự nhiên

+ “cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng” -> thiếu thốn, đói khổ nhưng vẫn yêu đời, vui vẻ.

+ “bàn đá chông chênh” -> sự khó khăn gian khổ của hoàn cảnh sống cũng chính là gian khổ của cuộc chiến đấu chống ngoại xâm.

-> Trải qua rất nhiều khó khăn, gian khổ khi sống ở Pác Bó nhưng Bác vẫn sống ung dung, tự tại và hòa hợp với tự nhiên.

– Bác cảm thấy cuộc sống gian khổ ấy “thật là sang” là bởi vì:

+ Bác đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc lên hàng đầu.

+ Niềm vui lớn nhất của Người là tìm ra đường giải phóng nước nhà.

+ “sang” Người sống hòa hợp, vui vẻ với tự nhiên.

-> Sự hi sinh thầm lặng của Người- một Nhân cách vĩ đại, cao khiết.

Giải câu 3 (Trang 29 SGK ngữ văn 8 tập 2)

Qua bài thơ, có thể thấy rõ Bác Hồ cảm thấy vui thích, thoải mái khi sống giữa thiên nhiên. Nguyễn Trãi cũng từng ca ngợi “thú lâm tuyền” (niềm vui thú được sống với rừng, suối) trong bài Côn Sơn ca. Hãy cho biết “thú lâm tuyền” ở Nguyễn Trãi và ở Bác Hồ có gì giống và khác nhau.

Trả lời:

Thú vui “lâm tuyền” của Hồ Chí Minh và Nguyễn Trãi:

– Giống nhau:

+ Đều sống hòa hợp, vui vẻ, chan hòa với tự nhiên.

+ Thuận theo tự nhiên, lấy tự nhiên là nhà.

– Khác nhau:

+ Nguyễn Trãi: bất lực trước thực tại nên lui về ở ẩn, “lánh đục về trong”, tự tìm đến cuộc sống ẩn sĩ “an bần lạc đạo”.

+ Hồ Chí Minh: ở giữa thiên nhiên do điều kiện cách mạng bắt buộc, Bác thiếu thốn mọi thứ từ đồ dùng, thực phẩm, cho tới nhà ở. Người hoạt động cách mạng, tìm đường hướng cứu nước giúp đời.

Tham khảo thêm cách soạn khác bài Tức cảnh Pắc Bó

Câu 1. Bài thơ thuộc thể thơ gì? Hãy kể tên một số bài thơ cùng thể thơ này mà em đã học.

Trả lời:

Bài thơ thuộc thể thơ tứ tuyệt Đường luật. Một số bài thơ cùng thể thơ này đã học: Cảnh Khuya, Nguyên Tiêu, Nam quốc sơn hà, Tĩnh dạ tứ, …

Câu 2. Nhận xét về giọng điệu chung của bài thơ. Tâm trạng của Bác Hồ ở Pác Bó được biểu hiện như thế nào qua bài thơ? Vì sao Bác lại cảm thấy cuộc sống gian khổ đó “thật là sang”?

Trả lời:

Giọng thơ hài hước, dí dỏm, tươi vui. Mặc dù cuộc sống khó khăn, điều kiện làm việc thiếu thốn nhưng Người lại cho đó là “sang”. Vì với bác niềm vui lớn nhất là được làm cách mạng, được trực tiếp lãnh đạo cách mạng nước nhà.

=> Cuộc sống của Người vô cùng thư thái, ung dung, say mê cuộc sống cách mạng, hòa hợp với thiên nhiên. Bài thơ cho thấy cá nhân cách cao khiết của Hồ Chí Minh, cho thấy sự hi sinh thầm lặng của người cho đất nước.

Câu 3*. Qua bài thơ, có thể thấy rõ Bác Hồ cảm thấy vui thích, thoải mái khi sống giữa thiên nhiên. Nguyễn Trãi cũng từng ca ngợi “thú lâm tuyền” (niềm vui thú được sống với rừng, suối) trong bài Côn Sơn ca. Hãy cho biết “thú lâm tuyền” ở Nguyễn Trãi và ở Bác Hồ có gì giống và khác nhau.

Trả lời:

“Thú lâm tuyền” của Nguyễn Trái ấy là cái “thú lâm tuyền” của người ẩn sĩ bất lực trước thực tế xã hội, muốn “lánh đục về trong”, tự tìm đến cuộc sống “an bần lạc đạo”. Ở Hồ Chí Minh, cái “thú lâm tuyền” vẫn gắn với con người hành động, con người chiến sĩ. Nhân vật trữ tình trong bài thơ tuy có dáng vẻ của một ẩn sĩ nhưng thực tế đó lại là một người chiến sĩ đang tận tâm, tận lực vì tự do độc lập của non sông (Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng).

(HTTPS://BAIVIET.ORG)