Soạn bài – Tôi yêu em (Pu-Skin)

Soạn bài Tôi yêu em (Pu-Skin) trang 59 – 60 SGK ngữ văn lớp 11 tập 2. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Tôi yêu em (Pu-Skin), sau đây là hướng dẫn soạn bài đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.

TÔI YÊU EM
A.X. PU – SKIN

TIỂU DẪN

A-lếch-xan-drơ Xéc-ghê-ê-vích Pu-skin (1799 – 1837), “Mặt trời của thi ca Nga”, là nhà thơ vĩ đại “có ý nghĩa to lớn không chỉ trong lịch sử văn chương và mà cả trong lịch sử thức tỉnh của dân tộc Nhà” (N.A. Đô-brô-liu-bốp).

Không chỉ là một thi sĩ lừng danh (với hơn 800 bài thơ trữ tình), Pu-skin còn là tác giả của tiểu thuyết bằng thơ nổi tiếng (Ép-ghê-nhi Ô-nhe-ghin, 1823-1831) khởi đầu cho chủ nghĩa hiện thực Nga, tác giả của bi kịch lịch sử hoành tráng (Bô-rít Gô-đu-nốp – 1825), người sáng tạo những trường ca sâu lắng (Ru-xlan và Li-út-mi-la – 1820, Người tù Cáp-ca-đơ – 1821,…), những truyện ngắn xuất sắc (Cô tiểu thư thường dân – 1830, Con đầm pích – 1833,…), những ngụ ngôn thâm trầm,…

Các sáng tác phong phú của Pu-skin đã thể hiện tuyệt đẹp tâm hồn nhân dân Nga khao khát TỰ DO và TÌNH YÊU. Và ở thể loại nào, văn chương Pu-skin cũng luôn là một tiếng nói Nga trong sáng, thuần khiết, thể hiện cuộc sống một cách giản dị chân thực.

Tôi yêu em là một trong những bài thơ tình nổi tiếng của Pu-skin, được khơi nguồn từ mối tình của nhà thơ với A.A. Ô-lê-nhi-na (con gái của A.N. Ô-lê-nhin, Chủ tịch Viện Hàn lâm nghệ thuật Nga) – người mà mùa hè năm 1829 Pu-skin đã cầu hôn nhưng không được chấp nhận. Bài thơ vốn không tên, nhan đề Tôi yêu em là do người dịch đặt.

VĂN BẢN

Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.

Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.

1829
(Pu-skin, Thơ trữ tình, bản dịch của THÚY TOÀN,
NXB Văn học, Hà Nội, 1986)

Hướng dẫn soạn bài – Tôi yêu em (Pu-Skin)

I. Bố cục

Bố cục gồm 3 phần:

– Phần 1 (bốn câu đầu): những tâm trạng dằn xé trong tâm trạng của nhà thơ.

– Phần 2 (hai câu tiếp): khổ đau và tuyệt vọng của nhân vật trữ tình.

– Phần 3 (còn lại): sự cao thượng chân thành của nhân vật trữ tình.

II. Hướng dẫn soạn chi tiết bài Tôi yêu em (Pu-Skin)

Giải câu 1 (Trang 60 SGK ngữ văn 11 tập 2)

Điệp khúc nào làm nổi bật cảm xúc chủ đạo của bài thơ? Bài thơ dường như là lời từ giã cho một mối tình không thành. Lời từ giã của Pu-skin có gì đặc biệt?

Trả lời:

Điệp khúc “tôi yêu em” làm nổi bật cảm xúc chủ đạo của bài thơ. Tám dòng thơ mà có đến ba lần điệp khúc tôi yêu em được láy đi láy lại ở dòng 1, 5, 7 và từng dòng thơ để nhấn mạnh ý. Điệp khúc tôi yêu em là giọng điệu chủ đạo của bài thơ, nó vang lên như tiếng lòng say đắm, mãnh liệt, vững bền của tình yêu thi sĩ đối với người yêu.

Bài thơ dường như là lời từ giã cho một mối tình không thành. Đúng là như vậy, Pu-skin đã yêu một thiếu nữ đẹp tên là A. A. Ô-lê-nhi-a, và mùa hè năm 1828, nhà thơ ngỏ lời cầu hôn nhưng không được chấp nhận. Và bài thơ tôi yêu em ra đời năm 1829 là lời từ giả cho mối tình vô vọng ấy. Đây là lời từ giã của cả lí trí và tình cảm của nhà thơ.

Nếu bốn câu thơ đầu, cảm xúc bị ghìm nén do lí trí chi phối, thì ở bốn câu thơ sau,mạch cảm xúc lại tuôn trào, không tuân theo mệnh lệnh của lí trí để khẳng định một tình yêu mãnh liệt không che giấu của nhà thơ. Lời từ giã thấm đượm nỗi buồn của mối tình vô vọng nhưng vẫn đầy ắp một tình yêu nồng cháy, đằm thắm vang lên trong điệp khúc tôi yêu em tha thiết, vững bền. Vậy là từ giã mà vẫn yêu, càng yêu mãnh liệt, nhưng phải từ giã để không làm phiền muộn đến người mình yêu, và nhất là để cầu mong cho người yêu được hạnh phúc trong tình yêu. Bởi thế tuy có buồn nhưng đây là nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành mãnh liệt, nhân hậu, vị tha. Trong lời từ giã này có cái điềm tĩnh, đúng đắn của lí trí và cả cái cao thượng, đẹp đẽ của tình cảm. Một lời từ giã như vậy, không chỉ cao đẹp cho riêng nhà thơ, mà nó còn vươn tới những giá trị tinh thần cao cả của loài người.

Giải câu 2 (Trang 60 SGK ngữ văn 11 tập 2)

Giọng điệu trữ tình chuyển biến như thế nào từ hai câu 1-2 sang hai câu 3-4 và từ hai câu 5-6 sang hai câu 7-8? Diễn biến tâm trạng phức tạp của nhân vật trữ tình được thể hiện tinh tế ra sao?

Trả lời:

Diễn biến tâm trạng của nhân vật trữ tình được thể hiện tinh tế qua sự chuyển biến của giọng điệu trữ tình trong bài thơ:

– Từ hai câu 1-2 sang hai câu 3-4:

Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;
Nhưng, không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.

Chú ý sẽ thấy hai cặp thơ diễn tả tâm trạng của nhân vật trữ tình ở đây có sự “đấu tranh” giữa tình cảm và lí trí. Hai câu 1-2, giọng thơ có chút gì như cân nhắc, dè dặt (chừng có thể, chưa hẳn) nhưng vẫn là một sự khẳng định trong tình cảm của nhà thơ. Mạch thơ chuyển đột ngột:

Nhưng không để em bận lòng thêm nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.

Rõ ràng ở đây đã có sự can thiệp của lí trí khiến cảm xúc phải ghìm nén lại. Nguyên văn ghi rõ: “Nhưng mong sao nó không làm em băn khoăn thêm nữa, tôi chẳng muốnlàm em buồn vì bất cứ lẽ gì” nói lên một điều dứt khoát trong suy nghĩ của nhân vật trữ tình: cần phải dập tắt ngọn lửa tình yêu (dù chỉ là âm thầm, dai dẳng) để tránh cho em phải bận lòng và chẳng muốn làm em buồn. Điều quan trọng không phải là tình yêu của nhà thơ mà là sự yên tĩnh, thanh thản của “hồn em”, của người mình yêu: đó mới là cái cao thượng trong tình yêu của tác giả.

– Từ hai câu 5-6 sang hai câu 7-8:

Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen,
Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm,
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.

Ở khổ thơ này, mạch cảm xúc lại tuôn trào, không bị dồn nén như ở khổ đầu. Điệp khúc tôi yêu em được láy lại ba lần thì khổ này chiếm hết hai chính là vì thế! Hai câu 5-6 bộc lộ rõ mối tình đơn phương của nhà thơ: một tình yêu âm thầm, không hi vọng. Đó là tình yêu “rất con người” với mọi sắc thái muôn thuở: có nỗi đau khổ âm thầm, có niềm tuyệt vọng chua xót, và nhất là cũng rụt rè, ghen tuông như mọi người đàn ông khác. Nhân vật trữ tình không ngại ngần mà chân thành bày tỏ, thú nhận những cái “đời thường” trong tình yêu mà ai cũng có, cũng bị giày vò. Câu thơ dịch khá đạt “khi hậm hực lòng ghen”, nhưng ý thơ trong nguyên tác còn rõ hơn.

– Dù nó chỉ là mối tình đơn phương của nhà thơ – trong hai chữ: chân thành, đằm thắm. Đó là một nét đẹp cần ghi nhận. Nhưng còn đẹp hơn nữa là lời cầu mong tha thiết, đầy vị tha của thi nhân đối với người mình yêu mà không được đền đáp:

Tôi yêu em, yêu chân thành, đằm thắm.
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em

Cái đẹp nằm trong mối liên hệ của hai câu thơ: chính vì yêu em chân thành, đằm thắm nên mới cầu mong em có được một người yêu em cũng chân thành, đằm thắm như mình. Mọi suy nghĩ của nhà thơ đều hướng về người yêu, mong người yêu được hạnh phúc. Điều này không dễ ai cũng có được như Pu-skin trong mối tình vô vọng đó.

Giải câu 3 (Trang 60 SGK ngữ văn 11 tập 2)

Tại sao có thể nói hai câu kết là bất ngờ, hàm chứa nhiều ý vị?

Trả lời:

Hai câu kết bất ngờ hàm chứa nhiều ý vị:

Bởi lẽ thông thường khi yêu người ta ích kỉ. Yêu nhau càng thiết tha thì khi chia tay càng hậm hực, nhỏ nhen… hận thù: Pu-skin đã vượt được thói ích kĩ tầm thường trong tình yêu bằng một sự ứng xử rất đẹp: yêu là trân trọng người mình yêu, mong muốn người yêu được hạnh phúc.

Giải câu 4 (Trang 60 SGK ngữ văn 11 tập 2)

Bài thơ gợi cho anh (chị) những cảm nghĩ gì về tâm hồn Pu-skin và về tình yêu?

Trả lời:

Tâm hồn Pu-skin qua bài thơ:

Bài thơ thấm đượm nỗi buồn của mối tình vô vọng nhưng là nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, nhân hậu, vị tha.

Tham khảo thêm cách soạn khác bài Tôi yêu em (Pu-Skin)

Câu 1. Điệp khúc nào làm nổi bật cảm xúc chủ đạo của bài thơ? Bài thơ dường như là lời từ giã cho một mối tình không thành. Lời từ giã của Pu-skin có gì đặc biệt?

Trả lời:

Điệp khúc Tôi yêu em là nổi bật cảm xúc chủ đạo của bài thơ. Điệp khúc lặp lại ba lần trong bài thơ vang lên như tiếng lòng say đắm, mãnh liệt, bền vững của thi sĩ đối với người yêu.

Bài thơ là lời từ giã cho mối tình không thành của Pu – skin dành cho người con gái xinh đẹp A.A. Ô – lê – nhi – na. Lời từ giã thấm đượm nỗi buồn của mối tình vô vọng nhưng vẫn đầy ắp một tình yêu nồng cháy, đằm thắm và luôn cầu mong cho người yêu được hạnh phúc. Cách ứng xử của Pu – skin đúng là một lời từ giã tình yêu thật đặc biệt.

Câu 2. Giọng điệu trữ tình chuyển biến như thế nào từ hai câu 1-2 sang hai câu 3-4 và từ hai câu 5-6 sang hai câu 7-8? Diễn biến tâm trạng phức tạp của nhân vật trữ tình được thể hiện tinh tế ra sao?

Trả lời:

Giọng điệu bài thơ có sự chuyển biến từ hai câu 1 – 2 sang hai câu 3 – 4:

Tôi yêu em: đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai;

Hai câu 1- 2, giọng thơ có chút gì như cân nhắc, dè dặt (chừng có thể, chưa hẳn) nhưng vẫn là một sự khẳng định trong tình cảm của nhà thơ. Mạch thơ chuyển đột ngột:

Nhưng không để em bận lòng thêm nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài

Đến hai câu thơ này, đã có sự can thiệp của lí trí khiến cảm xúc phải ghìm nén lại. Đó là phải “dập tắt ngọn lửa tình yêu” để tránh cho em phải bận lòng, tránh làm cho em phải buồn.

Tuy vậy, đến bốn câu thơ tiếp theo mạch cảm xúc lại tuôn trào:

Tôi yêu em âm thầm, không hi vọng,
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen.

Nhịp thơ nhanh hơn với những từ lúc, khi, diễn tả những trạng thái tình yêu biến đổi vô cùng dồn dập. Nhân vật trữ tình bộc lộ thẳng thắn tâm hồn mình: một tình yêu âm thầm, không hi vọng như để tô đậm nét đặc biệt trong mối tình đơn phương này. Tuy vậy, mối tình ấy vẫn có đầy đủ mọi sắc thái của tình yêu: nỗi khổ đau âm thầm, niềm tuyệt vọng, lòng ghen tuông giày vò.

Trong mạch thơ như vậy, hai câu kết vừa nối tiếp vừa tự nhiên:

Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em.

Chính tình yêu chân thành, đằm thắm nên mới cầu mong người yêu em sẽ có được một người yêu em cũng chân thành, đằm thắm như tình yêu của mình. Chính sự chân thành và đằm thắm ấy là cái gốc của tấm lòng cao thượng trong tình yêu này. Tình yêu ở đây đã vượt ra khỏi sự hẹp hòi, ích kỉ mà hướng đến mà hướng đến một cách ứng xử đẹp, đầy nhân văn.

Câu 3. Tại sao có thể nói hai câu kết là bất ngờ, hàm chứa nhiều ý vị?

Trả lời:

Hai câu kết là bất ngờ, hàm chứa nhiều ý vị bởi nó thể hiện sự cao thượng, chân thành trong tình yêu của nhân vật trữ tình:

– Tôi yêu em lặp lại lần thứ 3 nhằm khẳng định tình yêu sâu sắc, chân thành, không bao giờ phai nhạt của nhân vật trữ tình.

– Lời cầu chúc:

+ Thể hiện tấm chân tình của nhân vật tôi.

+ Thể hiện cung bậc cảm xúc cao nhất của tình yêu: chân thành, mãnh liệt, đằm thắm.

+ Lòng vị tha, cao thượng của nhân vật trữ tình đã vượt qua mọi ghen tuông, ích kỷ của bản thân để cho em được hạnh phúc như em mong muốn.

-> Trái tim độ lượng, chân thành, biết hi sinh trong tình yêu của nhân vật tôi.

=> Quan niệm nhân văn cao đẹp trong tình yêu.

Câu 4. Bài thơ gợi cho anh (chị) những cảm nghĩ gì về tâm hồn Pu-skin và về tình yêu?

Trả lời:

Tôi yêu em là một trong những bài thơ tình nổi tiếng của Pu – skin. Bài thơ cũng chính là vẻ đẹp tâm hồn của Pu – skin.

Bài thơ thể hiện những tình cảm chân thành, cao thượng, nhân ái của tình yêu chứa đựng trong những lời lẽ giản dị, trong sáng nhất. Mặc dù bài thơ thấm đượm nỗi buồn của một mối tình vô vọng nhưng là nỗi buồn trong sáng của một tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, nhân hậu, vị tha.

(HTTPS://BAIVIET.ORG)