Soạn bài Nghĩa tường minh và hàm ý trang 74 – 76 SGK ngữ văn lớp 9 tập 2. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Nghĩa tường minh và hàm ý, sau đây là hướng dẫn soạn bài và giải bài tập đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Nghĩa tường minh và hàm ý
I. Phân biệt nghĩa tường minh và hàm ý
Giải câu 1 (Trang 75 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Qua câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!”, em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với họa sĩ và cô gái?
Trả lời:
Câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!” không chỉ thông báo về thời gian mà còn cho thấy anh thanh niên bộc lộ sự luyến tiếc nhưng không thể nói thẳng ra. Có thể vì ngại ngùng, không muốn người khác thấy tình cảm của mình; có thể vì tế nhị hay do cách nói. Đây là câu mang nghĩa hàm ý.
Giải câu 2 (Trang 75 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn ý gì không?
Trả lời:
Câu nói – Ô! Cô còn quên chiếc mùi xoa đây này! Không chứa ẩn ý, là câu mang nghĩa tường minh.
II. Luyện tập
Giải câu 1 – Luyện tập (Trang 75 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Đọc lại đoạn trích đã dẫn ở mục I và cho biết:
a) Câu nào cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy?
b) Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa?
Trả lời:
a) Câu “Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy.”, đặc biệt là cụm từ tặc lưỡi. Người kể chuyện không nói rõ là người hoạ sĩ cũng chưa muốn chia tay, nhưng qua hình ảnh này, người đọc hiểu được điều đó.
b) – Thái độ của cô gái được miêu tả qua các từ ngữ: mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn, vội quay đi. Những từ ngữ này cho thấy cô gái rất ngượng, đành phải nhận lại chiếc khăn và muốn giấu đi sự xấu hổ của mình.
– Thì ra, vì cảm mến, cô gái định để lại chiếc khăn mùi soa lại cho người thanh niên làm kỉ vật nhưng anh ta không nghĩ ra, tưởng cô bỏ quên nên đã thật thà đem trả lại. Những điều này được tác giả khéo léo ngụ ý.
Giải câu 2 – Luyện tập (Trang 75 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau đây:
Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội hoạ và cô gái:
– Đây, tôi giới thiệu với anh một hoạ sĩ lão thành nhé. Và cô đây là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá. Anh hãy đưa cái món chè pha nước thơm như nước hoa củ Yên Sơn nhà anh.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Trả lời:
“Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá là câu có hàm ý, có thể hiểu là: Khi đi, ông hoạ sĩ chưa kịp uống nước chè.
Giải câu 3 – Luyện tập (Trang 75 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý.
Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:
– Vô ăn cơm!
Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:
– Cơm chín rồi!
Anh cũng không quay lại.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
Trả lời:
– Câu chứa hàm ý: – Cơm chín rồi!
– Hàm ý: Ông vô ăn cơm đi.
Giải câu 4 – Luyện tập (Trang 76 SGK ngữ văn 9 tập 2)
Đọc các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn Làng của Kim Lân), cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không. Vì sao?
a) Có người hỏi:
– Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?…
– Ấy thế mà bây giờ đổ tốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dây, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
– Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.
b) – Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
– Thầy nó ngủ rồi à?
– Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
– Tôi thấy người ta đồn…
Ông lão gắt lên:
– Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
Trả lời:
Câu “- Hà, nắng gớm, về nào…” là câu nói lảng;
Câu “- Tôi thấy người ta đồn…” là câu bị chen ngắt ngang.
Hai câu này không phải là câu mang hàm ý.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Nghĩa tường minh và hàm ý
I. PHÂN BIỆT NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ HÀM Ý
Câu 1. Qua câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!”, em hiểu anh thanh niên muốn nói điều gì? Vì sao anh không nói thẳng điều đó với họa sĩ và cô gái?
Trả lời:
Câu “Trời ơi, chỉ còn có năm phút!” không chỉ thông báo về thời gian mà còn bộc lộ sự luyến tiếc. Anh thanh niên không nói thẳng có thể vì ngại ngùng, có thể vì tế nhị hay do cách nói. Đây là câu mang hàm ý.
Câu 2. Câu nói thứ hai của anh thanh niên có ẩn ý gì không?
Trả lời:
Câu nói – Ô! Cô còn quên chiếc mùi xoa đây này! không chứa ẩn ý, là câu mang nghĩa tường minh.
II. Soạn phần luyện tập bài Nghĩa tường minh và hàm ý trang 75 – 76 SGK ngữ văn 9 tập 2
Bài 1. Đọc lại đoạn trích đã dẫn ở mục I và cho biết:
a) Câu nào cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy?
b) Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan tới chiếc mùi soa?
Trả lời:
a) Câu cho thấy bác họa sĩ chưa muốn chia tay với anh thanh niên: “Nhà hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy.”
– Bác họa sĩ tuy không nói ra nhưng hình ảnh “tặc lưỡi” đã cho ta thấy điều đó.
b) Từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái: mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn, vội quay đi.
– Những từ ngữ này cho thấy cô gái rất ngượng, đành phải nhận lại chiếc khăn và muốn dấu đi sự xấu hổ của mình.
– Bởi vì, cô gái địn để lại chiếc khăn mùi soa lại cho người thanh niên làm kỉ vật nhưng anh ta không nghĩ ra, tưởng cô bỏ quên nên đã thật thà đem trả lại.
Bài 2. Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau đây:
Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội hoạ và cô gái:
– Đây, tôi giới thiệu với anh một hoạ sĩ lão thành nhé. Và cô đây là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá. Anh hãy đưa cái món chè pha nước thơm như nước hoa củ Yên Sơn nhà anh.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
Trả lời:
“Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá là câu có hàm ý, có thể hiểu là: Ông họa sĩ già rất thích uống nước chè nhưng sáng nay đi sớm chưa kịp uống, anh hãy về chuẩn bị để tiếp khách.
Bài 3. Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý.
Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:
– Vô ăn cơm!
Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi “Ba vô ăn cơm”. Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra:
– Cơm chín rồi!
Anh cũng không quay lại.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
Trả lời:
– Câu chứa hàm ý: – Cơm chín rồi!
– Hàm ý: Ông vô ăn cơm đi!
Bài 4. Đọc các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn Làng của Kim Lân), cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không. Vì sao?
a) Có người hỏi:
– Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?…
– Ấy thế mà bây giờ đổ tốn ra thế đấy!
Ông Hai trả tiền nước, đứng dây, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
– Hà, nắng gớm, về nào…
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.
b) – Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
– Thầy nó ngủ rồi à?
– Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
– Tôi thấy người ta đồn…
Ông lão gắt lên:
– Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
Trả lời:
a) Câu “- Hà, nắng gớm, về nào…” không phải là câu mang hàm ý. Bởi vì đây là câu nói lảng
b) Câu “- Tôi thấy người ta đồn…” là câu bị chen ngắt ngang. Đây cũng không phải câu mang hàm ý.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
Leave a Comment