Soạn bài Nghĩa của câu (tiếp theo) trang 18 – 20 SGK ngữ văn lớp 11 tập 2. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Nghĩa của câu (tiếp theo), sau đây là hướng dẫn soạn bài đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Nghĩa của câu (tiếp theo)
III. Nghĩa tình thái
Nghĩa tình thái thể hiện thái độ, sự đánh giá của người nói đối với sự việc hoặc đối với người nghe. Nó có thể được bộc lộ riêng qua các từ ngữ tình thái trong câu.
IV. Luyện tập
Giải câu 1 – Luyện tập (Trang 20 SGK ngữ văn 11 tập 2)
Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau
a) Ngoài này nắng đỏ cành cam
Chắc trong ấy nắng xanh lam ngọn dừa.
(Tố Hữu, Tiếng hát sang xuân)
b) Tấm ảnh chụp hai mẹ con kia rõ ràng là mợ Du và thằng Dũng.
(Nguyên Hồng, Mợ Du)
c) Thật là một cái gong xứng đáng với tội án sáu người tử tù.
(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù)
d) Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Đã đành, hắn chỉ mạnh vì liều.
(Nam Cao, Chí Phèo)
Trả lời:
Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau:
a) – Nghĩa sự việc: hiện tượng thời tiết nắng ở hai miền Nam – Bắc có sắc thái khác nhau.
– Nghĩa tình thái: phỏng đoán với độ tin cậy cao ( từ “chắc”).
b) – Nghĩa sự việc: ảnh là của mợ Du và thằng Dũng.
– Nghĩa tình thái: khẳng định sự việc ở mức độ cao ( từ “rõ ràng là”)
c) – Nghĩa sự việc: cái gông (to nặng) tương ứng với tội án tử tù.
– Nghĩa tình thái: khẳng định một cách mỉa mai ( từ “thật là”).
d) – Nghĩa sự việc của câu thứ nhất nói về cái nghề Chí Phèo (cướp giật dọa nạt).
– Nghĩa tình thái: nhấn mạnh bằng từ chỉ.
Ở câu d (3): “đã đành” là từ tình thái hàm ý miễn cưỡng công nhận một sự thật là: hắn mạnh vì tiền ( nghĩa sự việc).
Giải câu 2 – Luyện tập (Trang 20 SGK ngữ văn 11 tập 2)
Xác định những từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái trong các câu sau:
a) Nói của đáng tội, thằng bé này chóng lớn lắm.
b) Cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù có thể còn gay go, quyết liệt hơn nữa.
c) Nó mua chiếc áo này những hai trăm ngàn đồng đấy.
d) Anh đã hẹn đến dự sinh nhật kia mà!
Trả lời:
Các từ ngữ:
a) Cụm từ tình thái là: nói của đáng tội (thừa nhận việc khen này không nên làm với đứa bé).
b) Từ tình thái là: có thể (nêu khả năng).
c) Từ tình thái là: những (đánh giá ở mức giá cả là cao).
d) Từ tình thái là: kia mà (nhắc nhở để trách móc).
Giải câu 3 – Luyện tập (Trang 20 SGK ngữ văn 11 tập 2)
Chọn từ ngữ tình thái ở cột B điền vào chỗ trống của câu ở cột A tạo nên câu có nghĩa tình thái phù hợp với nghĩa sự việc.
Trả lời:
a) Chọn “hình như”: thể hiện sự phỏng đoán, chưa chắc chắn.
b) Chọn từ “dễ”: thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chắn.
c) Chọn từ “tận”: đánh giá khoảng cách là xa.
Giải câu 4 – Luyện tập (Trang 20 SGK ngữ văn 11 tập 2)
Đặt câu với mỗi từ ngữ tình thái sau đây: chưa biết chừng, là cùng, ít ra, nghe nói, chả lẽ, sự thật là, cơ mà, đặc biệt là, đấy mà.
Trả lời:
Đặt câu:
– Nó không đến cũng chưa biết chừng. (cảnh báo dè dặt về sự việc)
– Anh chiều nó đến thế là cùng!
– Ít ra, em phải suy nghĩ kĩ trước khi làm chứ!
– Nghe nói là thằng Mạnh đánh người ta đi viện.
– Chả lẽ việc cậu ấy đánh bạn là sự thật?
– Sự thật là, chẳng có vụ ẩu đả nào ở trường vào hôm qua cả.
– Nhưng anh đã hứa sẽ dẫn em đi chơi cuối tuần cơ mà!
– Nhìn cô ấy rất xinh, đặc biệt là đôi mắt ấy.
– An là bạn chị đấy mà.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Nghĩa của câu (tiếp theo)
Bài 1. Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau
a) Ngoài này nắng đỏ cành cam
Chắc trong ấy nắng xanh lam ngọn dừa.
(Tố Hữu, Tiếng hát sang xuân)
b) Tấm ảnh chụp hai mẹ con kia rõ ràng là mợ Du và thằng Dũng.
(Nguyên Hồng, Mợ Du)
c) Thật là một cái gong xứng đáng với tội án sáu người tử tù.
(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù)
d) Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Đã đành, hắn chỉ mạnh vì liều.
(Nam Cao, Chí Phèo)
Trả lời:
Nghĩa sự việc và tình thái trong các câu:
a)
– Nghĩa sự việc: Tả lại thời tiết ở hai nơi khác nhau như thế nào qua hình ảnh “nắng”
– Nghĩa tình thái: (chắc) Phỏng đoán với độ tin cậy cao.
b)
– Nghĩa sự việc : Tấm ảnh là của mợ Du và thằng Dũng.
– Nghĩa tình thái : (rõ ràng) khẳng định sự việc ở mức cao
c)
– Nghĩa sự việc : Cái gông xứng đáng với tội án sáu người tử tù.
– Nghĩa tình thái : (thật là) Khẳng định một cách mỉa mai
d)
– Nghĩa sự việc :
+ C1:Hắn sống bằng giật cướp, dọa nạt.
+ C2: Hắn mạnh vì liều
– Nghĩa tình thái :
+ C1: (Chỉ) đánh giá mức độ.
+ C2: (Đã đành) thái độ miễn cưỡng.
Bài 2. Xác định những từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái trong các câu sau:
a) Nói của đáng tội, thằng bé này chóng lớn lắm.
b) Cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù có thể còn gay go, quyết liệt hơn nữa.
c) Nó mua chiếc áo này những hai trăm ngàn đồng đấy.
d) Anh đã hẹn đến dự sinh nhật kia mà!
Trả lời:
Các từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái trong các câu:
a) “Nói của đáng tội”: Thái độ thừa nhận
b) “Có thể”: Phỏng đoán mức độ cao.
c) “Những”: Đánh giá số lượng.
d) “Kia mà!” : Thái độ nhắc nhở để trách móc.
Bài 3. Chọn từ ngữ tình thái ở cột B điền vào chỗ trống của câu ở cột A tạo nên câu có nghĩa tình thái phù hợp với nghĩa sự việc.
Trả lời:
a) Điền tình thái từ “hình như” (thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chắn).
b) Điền tình thái từ “dễ” (thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chắn).
c) Điền tình thái từ “tận” (đánh giá khoảng cách là xa).
Bài 4. Đặt câu với mỗi từ ngữ tình thái sau đây: chưa biết chừng, là cùng, ít ra, nghe nói, chả lẽ, sự thật là, cơ mà, đặc biệt là, đấy mà.
Trả lời:
Đặt câu:
Chưa biết chừng anh ấy sẽ đi vào miền Nam để tìm cơ hội mới cho bản thân.
Cái áo này đáng giá 30 đồng là cùng.
Ít ra bác cũng nên cho anh ý một cơ hội nữa.
Tôi nghe nói anh ấy sẽ đi ra nước ngoài.
Chả lẽ anh muốn đi thật sao?
Sự thật là cô ấy đã bỏ anh ta.
Nhưng người có quyền quyết định là anh cơ mà.
Chúng tôi đã có những năm tháng rất vui vẻ đặc biệt là khi còn là sinh viên.
Chuyện này tôi đã nói cho anh biết rồi đấy mà.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
