Soạn bài Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm trang 82 – 85 SGK ngữ văn lớp 8 tập 2. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm, sau đây là hướng dẫn soạn bài đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm.
I. Chuẩn bị ở nhà
Giải câu hỏi – Chuẩn bị ở nhà (Trang 82 SGK ngữ văn 8 tập 2)
Cho đề bài: “Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn”. Lập dàn bài các luận điểm, luận cứ và dự kiến cách trình bày.
Trả lời:
Phân tích đề
– Thể loại : văn nghị luận (về một vấn đề trong học tập).
– Nội dung : khuyên bạn học tập chăm chỉ.
– Hình thức : báo tường.
– Đối tượng tiếp nhận : bạn cùng lớp.
Ngoài các yếu tố về thể loại, nội dung chi phối trực tiếp đến cấu trúc, ngôn ngữ, giọng điệu của bài văn, hai yếu tố hình thức và đối tượng cũng rất quan trọng. Với hình thức báo tường và đối tượng là bạn bè, người viết có thể sử dụng nhiều giọng điệu khác nhau, nhiều từ ngữ quen thuộc, gần gũi hằng ngày.
Lập dàn bài các luận điểm, luận cứ
a) Tổ quốc Việt Nam đang đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, hòa nhập vào nền kinh tế thị trường trên thế giới nên rất cần có những nhân tài.
b) Nhận thức được điều ấy, ở tất cả các trường trên đất nước ta có bao nhiêu là học sinh đang nỗ lực học tập, phấn đấu vươn tới các đỉnh cao của khoa học kĩ thuật.
c) Muốn đạt được yêu cầu học giỏi, học cao thì điều đầu tiên là phải chăm chỉ, cần cù như «kiến tha lâu đầy tổ».
d) Tuy thế, có một số bạn lơ là học tập và chỉ đam mê các trò chơi như bi-da, trò chơi điện tự… khiến kết quả học tập ngày càng giảm sút, làm nhà trường và gia đình rất lo ngại.
e) Các bạn nên suy nghĩ về nhiệm vụ và tương lai của mình mà lo học hành siêng năng hơn. Đó cũng là cách các bạn đền ơn cha mẹ và các thầy giáo, cô giáo. Nếu chăm chỉ học hành, nhất định các bạn sẽ tiến bộ hơn và lúc đó các bạn sẽ có một niềm vui chân chính.
Bài tham khảo
Trong lớp ta, từ đầu năm nay đã xảy ra một số tình trạng các bạn ham chơi, lười học nên kết quả học tập học kì một không được tốt. Do hổng một khoảng kiến thức khá lớn nên hầu như các bạn hụt hẫng, mất đi niềm tin không cố gắng được trong những học kì còn lại và những năm học sau này.
Các bạn hãy nghĩ đến tương lai sau này, một tương lai công nghệ hoá hiện đại hoá, tất cả mọi thứ đều có sự tiến bộ vượt bậc. Liệu không có kiến thức trong đầu bạn có làm được chuyện gì ra hồn trong tương lai mình không? Bạn theo đuổi kịp sự hiện đại đó không? Các bạn muốn bây giờ mình vui chơi thoải mái, thả mình với thời gian, hay muốn sau này mình sẽ làm được một điều gì đó cho nhân loại, bạn sẽ hết sức vinh dư, đi đâu cũng được mọi người khen ngợi, ca tụng, tiếng thơm còn lưu lại lịch sử khoa học muôn đời. Nếu bây giờ, bạn học hành không đàng hoàng, không cố gắng, lơ là, chểnh mảng, tương lai bạn sẽ ra sao? Mọi người chê cười, sỉ nhục bạn, vì bạn quá quê mùa so với thời đại, bạn quá ngu dốt, bạn đi đâu người ta cũng sẽ chẳng buồn để ý đến sự có mặt của bạn, thậm chí chê bai, có thể đuổi bạn đi nữa, bạn chịu nổi một ngày mai như thế không? Bạn chọn một tương lai thế nào? Chắc hẳn, bạn sẽ chọn tương lai tốt đẹp kia và bạn không hề muốn tương lai còn lại xảy ra trong cuộc đời mình. Nếu bạn muốn thế thì tại sao bạn không học?
Đó chỉ là chuyện tương lai, còn hiện tại, kết quả học tập của các bạn không tốt, làm gia đình, thầy cô buồn phiền. Chắc hẳn, không có ai muốn người thân mình, học trò mình có kết quả học tập không tốt. Các bạn có thể vừa học vừa chơi nhưng làm sao bạn “nghiện” học chứ đừng nghiện game. Một khi bạn đã hiểu nghĩa thực sự của từ “học”, lúc đó bạn sẽ say mê học, không ngừng học, học lúc đó đối với bạn là một điều không thể thiếu trong cuộc sống, một ngày không học đối với bạn chẳng còn ý nghĩa gì. Đó là sự “nghiện tốt đẹp”. Và khi bạn lớn lên với biết bao kiến thức đã trao dồi từ bây giờ, bạn sẽ làm được gì nào? Một nhà bác học, sử học uyên bác, nhà chiêm tinh học tài ba, nhà khoa học, vật lí học vĩ đại của nhân loại hay bác sĩ, nhạc sĩ, nhà văn,… biết bao công việc tốt đang chờ bạn trong tương lai.
Như Bác hồ đã từng nói: “Trẻ em hôm nay thế giới ngày mai”. Vậy từ hôm nay, bạn hãy học, học vì xã hội, đất nước Việt Nam, vì tương lai của chính mình các bạn nhé!
II. Luyện tập trên lớp
1. Xây dựng hệ thống luận điểm
Giải câu 1 (Trang 83 SGK ngữ văn 8 tập 2)
Một bạn dự định đưa vào bài viết của mình những luận điểm dưới đây:
a) Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, lao động tốt, làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo.
b) Các thầy, cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta đang rất lo buồn.
c) Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập.
d) Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy chuyên cần học tập hơn.
e) Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác? Nếu có, thì theo em, bạn ấy cần phải điều chỉnh, sắp xếp lại như thế nào?
Trả lời:
– Có luận điểm còn chứa đựng những nội dung không phù hợp với luận đề (Luận đề nêu : “phải chăm chỉ học tập hơn”, luận điểm lại nói đến khỏe mạnh, lao động tốt…). Cần phải dứt khoát loại bỏ những nội dung không phù hợp đó.
– Còn thiếu những luận điểm cần thiết, khiến mạch văn có chỗ bị đứt đoạn và luận đề không được hoàn toàn sáng rõ (cần thêm những luận điểm như : đât nước rất cần những người tài giỏi, hay : phải học chăm mới học giỏi, mới thành tài…)
– Sự sắp xếp các luận điểm còn chưa thật hợp lí (vị trí của luận điểm b làm cho bài thiếu mạch lạc, luận điểm đ không thế đứng sau luận điểm d…).
Có thể sắp xếp lại hệ thống luận điểm trên như sau :
Câu a) -> câu c) -> câu e) -> câu b) -> câu d)
2. Trình bày luận điểm
Giải câu 2 (Trang 83 SGK ngữ văn 8 tập 2)
Em phải giúp bạn trình bày luận điểm (e) thành một đoạn văn nghị luận. Hãy cho biết:
a) Trong các câu sau, có thể dùng những câu nào để giới thiệu luận điểm (e)? trong số đó, em thích câu nào nhất?
(1) Tuy nhiên, các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
(2) Do đó, các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
(3) Nhưng các bạn có nên cứ chểnh mảng trong học tập như thế hay không? Xin hãy nhớ rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
Hãy nghĩ thêm một vài câu giới thiệu luận điểm khác.
b) Nên sắp xếp những luận cứ dưới đây theo trình tự nào để sự trình bày luận điểm trên được rành mạch, chặt chẽ?
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao.
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng phải có tri thức.
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
(4) Do đó, người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và do đó, càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
c) Bạn em muốn kết thúc đoạn văn bằng một câu hỏi giống câu kết đoạn trong văn bản Hịch tướng sĩ: “Lúc bấy giờ, dẫu các người muốn vui vẻ phỏng có được không?”. Theo em, nên viết câu kết đoạn như thế nào cho phù hợp với yêu cầu của bạn? Ngoài cách vừa nêu, em còn có thể kết thúc đoạn văn ấy theo cách nào khác nữa?
d) Đoạn văn viết theo cách trên đây là đoạn văn diễn dịch hay quy nạp? Vì sao?
Em có thể biến đổi đoạn văn ấy từ diễn dịch thành quy nạp (hoặc từ quy nạp thành diễn dịch) được không?
Trả lời:
a) Trong những câu được dẫn, câu (3) hay hơn cả vì thể hiện được tình cảm, cảm xúc (lòng mong muốn bạn tiến bộ) của người viết được bộc lộ rõ ràng, do đó hiệu quả thuyết phục sẽ cao hơn.
b) Cách sắp xếp các luận cứ theo trình tự trong sách đã thể hiện tính lô-gíc, chặt chẽ :
Ba câu đầu là hệ thống lập luận theo hướng thuận:
– Câu (1) nêu một vấn đề về tương lai, trong đó trình độ khoa học – kỹ thuật và văn hoá – nghệ thuật ngày một nâng cao.
– Câu (2) xác định vai trò của tri thức trong xã hội đó.
– Câu (3) được suy ra từ câu (2) : muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập.
– Câu (4) là một kết luận có tính tất yếu và giàu sức thuyết phục.
c) Cách kết đoạn như của bạn (“Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không ?”) có những đặc điểm :
– Cách viết đó tạo ra một giọng điệu tinh nghịch (thậm chí hơi suồng sã), điều đó có thể làm giảm tính thuyết phục của đoạn văn.
– Để kết luận được như vậy, cả bài văn cũng phải có một giọng điệu tương tự thì mới phù hợp. Điều này thật khó tạo được hiệu quả như ý muốn.
Nói chung, để kết thúc đoạn văn này có thể sử dụng nhiều cách khác nhau, nhiều giọng điệu khác nhau nhưng điều chủ yếu nhất là những giọng điệu đó phải xuất phát từ (và cũng phải thể hiện được) một tình cảm bè bạn chân thành, từ lòng mong muốn thực sự cho sự tiến bộ của bạn cũng như của cả tập thể lớp.
d) Nếu kết luận theo hướng trên (câu chủ đề ở cuối đoạn) thì đây là một đoạn văn được viết theo lối quy nạp.
Nếu kết luận theo hướng trên (câu chủ đề ở cuối đoạn) thì đây là một đoạn văn được viết theo lối quy nạp.
Ví dụ :
“Người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và do đó càng khó có được niềm vui trong cuộc sống. Điều đó được giải thích như sau : cùng với sự phát triển như vũ bão của khoa học – kỹ thuật, xã hội càng ngày càng phát triển, càng đòi hỏi con người phải được trang bị hệ thống tri thức tiên tiến…”.
Giải câu 3 (Trang 84 SGK ngữ văn 8 tập 2)
Hãy phát biểu (đọc) luận điểm mà em vừa chuẩn bị (viết) trước tổ (trước lớp); sau đó, lắng nghe sự góp ý của các bạn và của thầy, cô giáo để rút ra những kinh nghiệm bổ ích cho bản thân.
Trả lời:
Trình bày các luận điểm chủ yếu đã được chuẩn bị ở nhà.
Giải câu 4 (Trang 84 SGK ngữ văn 8 tập 2)
Theo trình tự luyện tập trên lớp, hãy tập viết ở nhà một đoạn văn để trình bày luận điểm “Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, vì nó giúp ta hiểu biết thêm về đời sống”.
Trả lời:
Với luận điểm “Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích vì nó giúp ta hiểu biết thêm về đời sống”, có thể viết đoạn văn theo những luận cứ sau :
– Sách là kho tàng tri thức khổng lồ của nhân loại. Sách cung cấp cho ta những tri thức về hầu hết các lĩnh vực của đời sống.
– Tiếp xúc với sách, con người có cơ hội tiếp xúc với toàn bộ kho tàng văn hoá của văn minh nhân loại. Đó là một phương tiện không gì thay thế được.
– Bởi vậy, đọc sách là công việc vô cùng bổ ích mà qua đó, con người có thể không ngừng làm giàu vốn tri thức của mình.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Luyện tập xây dựng và trình bày luận điểm
I. Chuẩn bị ở nhà
* Đề bài: “Hãy viết một bài báo tường để khuyên một số bạn trong lớp cần phải học tập chăm chỉ hơn”
* Dàn bài các luận điểm, luận cứ và cách trình bày
Trả lời:
a. Mở bài: Học tập chăm chỉ là việc nên làm của học sinh
b. Thân bài
– Luận điểm 1: Hiện nay có rất nhiều bạn học sinh trong lớp chưa chăm chỉ trong học tập
+ Luận cứ: Điểm kiểm tra còn thấp, thành tích lớp đi xuống, nhiều bạn không làm bài tập về nhà,..
– Luận điểm 2: Hậu quả của việc học tập không chăm chỉ là rất lớn
+ Luận cứ: Ảnh hưởng đến thành tích và lực học của bản thân, trường lớp, gia đình
– Luận điểm 3: Phải học tập chăm chỉ hơn
+ Luận cứ: Tổ chức học nhóm, học tổ; các bạn giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong học tập.
c. Kết bài: Học tập chăm chỉ đem lại nhiều kết quả tốt nên hãy học tập chăm chỉ.
II. Luyện tập trên lớp
Câu 1. Một bạn dự định đưa vào bài viết của mình những luận điểm dưới đây:
a) Lớp ta có nhiều bạn học giỏi, lao động tốt, làm vui lòng thầy cô, cha mẹ, xứng đáng là tấm gương sáng cho mọi người noi theo.
b) Các thầy, cô giáo và nhiều bậc phụ huynh của lớp ta đang rất lo buồn.
c) Thế mà một số bạn trong lớp còn tỏ ra chểnh mảng trong học tập.
d) Vậy thì ngay từ lúc này, các bạn ấy hãy chuyên cần học tập hơn.
e) Các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
Hệ thống luận điểm này có chỗ nào chưa chính xác? Nếu có, thì theo em, bạn ấy cần phải điều chỉnh, sắp xếp lại như thế nào?
Trả lời:
– Hệ thống luận điểm sắp xếp chưa chính xác
– Thứ tự đúng là: a-c-e-b-d
Câu 2. Em phải giúp bạn trình bày luận điểm (e) thành một đoạn văn nghị luận. Hãy cho biết:
a) Trong các câu sau, có thể dùng những câu nào để giới thiệu luận điểm (e)? trong số đó, em thích câu nào nhất?
(1) Tuy nhiên, các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
(2) Do đó, các bạn ấy chưa thấy rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
(3) Nhưng các bạn có nên cứ chểnh mảng trong học tập như thế hay không? Xin hãy nhớ rằng, bây giờ càng ham vui chơi, không chịu học hành thì sau này càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
Hãy nghĩ thêm một vài câu giới thiệu luận điểm khác.
b) Nên sắp xếp những luận cứ dưới đây theo trình tự nào để sự trình bày luận điểm trên được rành mạch, chặt chẽ?
(1) Sau này, khi lớn lên, bạn sẽ sống trong thời đại mà trình độ khoa học – kĩ thuật và văn hóa – nghệ thuật ngày một nâng cao.
(2) Trong xã hội ấy, làm việc gì cũng phải có tri thức.
(3) Muốn có tri thức thì phải chăm chỉ học tập, ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.
(4) Do đó, người học sinh hôm nay càng ham chơi, không chăm học thì ngày mai càng khó có thể làm được việc gì có ý nghĩa, và do đó, càng khó có được niềm vui trong cuộc sống.
c) Bạn em muốn kết thúc đoạn văn bằng một câu hỏi giống câu kết đoạn trong văn bản Hịch tướng sĩ: “Lúc bấy giờ, dẫu các người muốn vui vẻ phỏng có được không?”. Theo em, nên viết câu kết đoạn như thế nào cho phù hợp với yêu cầu của bạn? Ngoài cách vừa nêu, em còn có thể kết thúc đoạn văn ấy theo cách nào khác nữa?
d) Đoạn văn viết theo cách trên đây là đoạn văn diễn dịch hay quy nạp? Vì sao?
Em có thể biến đổi đoạn văn ấy từ diễn dịch thành quy nạp (hoặc từ quy nạp thành diễn dịch) được không?
Trả lời:
a) Trong những câu được dẫn, câu 3 hay hơn vì tình cảm, cảm xúc của người viết được bộc lộ rõ nét.
b) Trình tự sắp xếp trong sách giáo khoa đã hợp lí
c) Nếu kết đoạn là một câu giống trong Hịch tướng sĩ: “Lúc bấy giờ dẫu các ngươi muốn vui vẻ, phỏng có được ko?” sẽ tạo ra một giọng điệu suồng sã, giảm tính thuyết phục của đoạn văn.
– Để kết thúc đoạn này nên sử dụng giọng điệu chân thành vì đây là chia sẻ với các bạn cùng lớp.
d) Nếu câu chủ đề nằm ở đầu đoạn thì đó là đoạn văn diễn dịch
Câu chủ đề nằm ở cuối đoạn thì đó là đoạn văn quy nạp.
Có thể chuyển đọan văn diễn dịch thành quy nạp bằng cách thay đổi vị trí câu chủ đề.
Câu 3. Hãy phát biểu (đọc) luận điểm mà em vừa chuẩn bị (viết) trước tổ (trước lớp); sau đó, lắng nghe sự góp ý của các bạn và của thầy, cô giáo để rút ra những kinh nghiệm bổ ích cho bản thân.
Trả lời:
Đọc luận điểm và đợi các bạn cho nhận xét.
Câu 4. Theo trình tự luyện tập trên lớp, hãy tập viết ở nhà một đoạn văn để trình bày luận điểm “Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, vì nó giúp ta hiểu biết thêm về đời sống”.
Trả lời:
Đọc sách là công việc vô cùng bổ ích, vì nó hiểu biết thêm về đời sống. Dù ngày nay, các phương tiện truyền hình vi tính phát triển nhanh, hiện đại, nhưng không gì có thể thay thế được đọc sách. Đọc sách giúp con người mở mang tầm hiểu biết, rèn luyện sự kiên nhẫn. Đọc sách sẽ khiến cho con người biết thêm về cuộc sống của mọi người trên thế giới, vẻ đẹp của những vùng miền mà mình chưa từng đặt chân tới. Tiếp xúc với sách con người tiếp xúc với nền văn minh của nhân loại. Vì vậy, ai cũng nên đọc sách để bồi đắp tri thức cho bản thân.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
