Soạn bài Luyện tập thao tác lập luận bình luận trang 81 – 83 SGK ngữ văn lớp 11 tập 2. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Luyện tập thao tác lập luận bình luận, sau đây là hướng dẫn soạn bài đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Luyện tập thao tác lập luận bình luận
Giải câu 1 (Trang 81 SGK ngữ văn 11 tập 2)
Anh (chị) được giao viết một bài văn bình luận để tham gia diễn đàn do Đoàn Thanh niên nhà trường tổ chức với đề tài : “Lời ăn tiếng nói của một học sinh văn minh, thanh lịch”.
a) Hãy xác định rõ:
– Vì sao bài văn anh (chị) viết để tham gia diễn đàn nên là một bài bình luận?
– Anh (chị) định chọn vấn đề cụ thể nào cho bài viết của mình: bàn về toàn bộ hay chỉ đi vào một khía cạnh của đề tài (ví dụ: chống nói tục ; “lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” ; biết nói “cảm ơn” và “xin lỗi” ; dùng cách nói nhã nhặn mà không làm mất đi sự chân thành ; v.v…)
– Bài văn ấy nên viết theo dàn ý như thế nào?
b) Hãy diễn đạt một luận điểm trong phần thân bài của dàn ý vừa lập theo trình tự sau đây :
– Xây dựng tiến trình lập luận.
Anh (chị) có định bình luận theo đúng các bước đã được nêu trong bài Thao tác lập luận bình luận không? Nếu có, anh (chị) phải:
+ Giới thiệu khía cạnh cần bình luận của hiện tượng (vấn đề) thế nào cho vừa trung thực, rõ ràng, vừa sinh động, hấp dẫn.
+ Điểm lại những ý kiến đã nói (viết) về khía cạnh ấy bằng cách nào? (Chọn những ý kiến nào để nội dung vẫn đầy đủ, lại không lan man? Nếu hết các ý kiến rồi mới nhận xét hay nêu ý kiến nào thì kết hợp nhận xét, đánh giá luôn ý kiến đó?)
+ Nêu và bảo vệ quan điểm của mình như thế nào để đạt được các yêu cầu : chặt chẽ, sắc sảo, có sức thuyết phục mạnh mẽ người đọc (người nghe)?
+ Chọng phương hướng nào để bàn rộng và sâu thêm về nội dung bình luận? (Nêu cách giải quyết, mở rộng lĩnh vực bình luật, liên hệ với thực tế,…)
– Tìm cách diễn đạt : Anh (chị) sẽ hành văn như thế nào để thể hiện đwọc nhiệt tình thuyết phục?
– Kiểm tra cẩn thận văn bản viết để sửa chữa, bổ sung những chỗ cần thiết.
c) Để công việc luyện tập đạt kết quả tốt, anh (chị) nên tham khảo những đoạn trích có chủ đề tương tự, chẳng hạn:
[…]Một bà lão chống gậy qua đường giữa dòng xe cộ tấp nập. Một em học trò phía bên kia đường nhìn thấy, nhận ra sự nguy hiểm đối với bà lão liền vội chạy tới : “Bà ơi, bà đưa tay cháu dắt bà qua”. Bà lão móm mém nở một nụ cười thân thiện : “Cảm ơn cháu! Cháu thật ngoan!”. […]Một người ăn xin khốn khổ, đói rách, vận bộ áo quần đen nhuốc, chân tay run lên vì cơn đói hành hạ. Người hành khất bước chân vào một quán cà phê, ngả nón xin tiền, mong được bố thí vài trăm bạc lẻ để mua chiếc bánh mì. Khác uống café vẫn thản nhiên rít thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm. Ông lão hành khất đến bên người bán vé số đang giao vé cho khách, và lại chìa chiếc nón ra. Người bán vé số vùi tay vào túi quần, lôi ra mấy tờ bạc nhàu nát bị vo tròn, lấy ra một tờ, vuốt phẳng và bỏ và nón của ông lão. Ông già cảm động run run, ông không nói cảm ơn mà cúi mái đầu xuống, ánh mắt lộ ra một sự biết ơn vô cùng. Thì ra, ông già ấy bị câm.
Trong cuộc sống có biết bao nhiêu sự cảm ơn có lời và không lời như thế. Với những người có văn hóa, “cảm ơn” là lời nói được sử dụng hằng ngày, những lời luôn được cất lên bằng tất cả thái độ lịch sự và tình cảm chân thực nhất. Nhưng tiếc rằng, vẫn còn không ít thanh niên chưa nghĩ như vậy. Họ coi cảm ơn chỉ là những lời khách sáo, vì thế, chẳng cần phải nói ra. Hình như những bạn ấy chỉ vẫn nghĩ một cách đơn giản rằng lời nói cảm ơn hay làm những cử chỉ biểu lộ sự biết ơn là “vẽ chuyện”, chỉ làm mất đi sự thân tình và tăng thêm xa cách mà thôi.
Thế nhưng, cuộc sống hiện đại và yêu cầu về quy tắc giao tiếp giữa người với người đòi hỏi chúng ta phải tập làm quen với lời “làm ơn” và sau đó là “cảm ơn”. Thật hạnh phúc khi ta làm được một việc có ý nghĩa, một điều tốt đem lại niềm vui hạnh phúc cho người khác, kéo mọi người lại gần nhau hơn. Và cũng sẽ hạnh phúc không kém khi chúng ta thấy mình đã không dửng dưng, bạc bẽo vì đã biết tri ân người giúp đỡ mình bằng những lời nói xuất phát tự đáy lòng, chân thành, lịch thiệp : “Cảm ơn”.
(Theo bài viết tham gia diễn đàn Đem mọi người đến gần nhau hơn, báo điện tử Thanhnienonline,ngày 11-11-2006)
Trả lời:
a) Cần xác định:
– Bài viết để tham gia diễn đàn nên là bài bình luận vì hơn hết, người viết phải đề xuất được quan niệm, chính kiến của mình về vấn đề chứa đựng trong đề tài và phải thuyết phục mọi người tán đồng với nhận xét, quan điểm đề xuất của mình.
b) Bài viết không nên bàn luận toàn bộ đề tài mà chỉ nên chọn một trong những vấn đề cụ thể sau:
– Chống nói tục.
– Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
– Biết nói “cảm ơn” và “xin lỗi”.
– Dùng cách nói nhã nhặn mà không làm mất đi sự chân thành.
c) Dàn ý:
– Dẫn ra một cách chính xác, chân thực những hiện tượng có liên quan đến vấn đề mà ta sẽ trình bày. (những hiện tượng tốt, hoặc có thể đưa ra cả những hiện tượng xấu, những thái độ xấu để phủ định, …)
– Đánh giá vấn đề (có thể nêu ra các quan điểm, ý kiến khác nhau về vấn đề; nêu ý kiến tán thành hay phủ nhận của bản thân; đưa ra ý kiến riêng…)
– Bàn bạc, mở rộng vấn đề:
+ Đề cập đến thái độ, hành động, cách giải quyết cần có trước hiện tượng vừa được nhận xét, đánh giá.
+ Bày tỏ những cảm nhận, suy nghĩ mà mình vừa rút ra khi liên hệ với thời đại, với thực tế học đường, …
Giải câu 2 (Trang 83 SGK ngữ văn 11 tập 2)
Anh (chị) cần tiếp tục luyện viết một số đoạn văn bình luận để:
a) Trình bày một luận điểm trong dàn ý mà anh (chị) vừa xây dựng trên lớp.
b) Bàn về một hiện tượng (vấn đề) đang được xã hội quan tâm (như : vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai,…)
c) Bàn về một vấn đề văn học (như: tư tưởng nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của Nam Cao qua truyện ngắn Chí Phèo ; sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bèn trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc đối với bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử;…).
Trả lời:
Bàn về một trong các hiện tượng đang được dư luận xã hội quan tâm:
– Vệ sinh an toàn thực phẩm.
– Bảo vệ môi trường.
– Phòng chống thiên tai …
Tham khảo đề bài sau:
Đề bài: “Ông trồng chè khoe họ được uống chè từ khu trồng sạch nhà quây riêng dành cho gia đình, khu còn lại tất nhiên là trà bẩn để bán. Bà bán rau cũng hân hoan nói nhà mình được ăn rau ở khu trồng sạch, khu nhiều thuốc là để bán. Ông bán thịt lợn cũng vậy.
Nhưng họ không thể cả đời chỉ uống trà, ăn rau hay ăn thịt, họ uống trà sạch nhưng vẫn phải ăn rau bẩn của kẻ khác, ăn rau nhà sạch nhưng vẫn ăn thịt bẩn của kẻ khác… Chúng ta đang giết nhau trong khi cảm thấy an tâm đã bảo vệ được gia đình mình ở một góc nhỏ hẹp hòi…”
(Chia sẻ của Trần Nhất Hoàng – cựu thành viên ban nhạc Bức Tường khi nhắc đến kỷ niệm về cố nhạc sỹ Trần Lập).
Anh chị hãy trình bày suy nghĩ của mình về thực trạng được nói đến trong đoạn trích trên bằng bài viết (khoảng 600 chữ)?
A) Mở bài
Cuộc sống hiên đại, đã khiến con người ngày càng trở nên hẹp hòi ích kỉ. Lòng tham lợi ích, tiền bạc đã đẩy những người nông dân ” thôn dã tịch điền” đến con đường tạo ra ” thực phẩm bẩn” để đáp ứng nhu cầu tồn tại của nhân loại.
B) Thân bài
1) Giải thích vấn đề
– Hình ảnh ông trồng chè khoe uống chè sạch tư trồng
– Hình ảnh bà bán rau hân hoan ăn rau mình trồng sạch
– Ông bán thịt nuôi lợn để ăn cho an toàn
Đây là những hình ảnh quen thuộc trong thực tế cuộc sống.Khi xã hội bất cứ nơi đâu cũng là thịt bẩn, rau nhiễm hóa chất, chè đầy hóa học…
Con người tự đối phó bằng cách “tự sản xuất, tự tiêu thụ” nhưng không ai có khả năng tạo ra tất cả những gì cần cho cuộc sống” muôn hình muôn vẻ” nên có trồng rau sạch thì vẫn phải ăn thịt bẩn; có trồng chè ngon nhưng vẫn phải tiêu thụ rau phun thuốc trừ sâu… Đến cuối cùng, chẳng ai sạch cả khi lương tâm mỗi người sản xuất đều ích kỉ, vị kỉ… Họ chỉ biết ăn rau sạch còn kệ người khác hàng ngày tiêu thụ chất độc hại nhưng chẳng ngờ rằng mình hại người khác người khác lại hại mình. Đáng thương thay cho cái xã hội cứ tự hại lẫn nhau bằng “thực phẩm bẩn”.
– Thực phẩm bẩn là những thực phẩm chứa các chất độc hại, tác động tiêu cực đến sức khỏe và tính mạng con người.
=> Đoạn trích trên là lời chia sẻ đầy xót xa của cựu thành viên ban nhạc Bức Tường- Trần Nhất Hoàng về hiện tượng biến chất trong lương tâm của những người làm nhiệm vụ sản xuất, cung cấp nhu cầu vật chất cho xã hội. Đó là sự lo lắng sâu sắc trước thái độ không màng đến sức khỏe người tiêu dùng thực phẩm. những người nông dân hàng ngày vẫn tạo ra hàng nghìn, hàng tỉ tấn “thực phẩm bẩn” làm ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
a) Hiện trạng
– Vấn đề thực phẩm bẩn là một hiện tượng phổ biến, đang diễn ra từng ngày: thịt có chất tạo nạc, rau có thuốc trừ sâu; làm đổ ruốc bằng hóa chất…Tuy là vấn đề không còn mới mẻ, lạ lẫm với bất cứ người nào nhưng ngày càng ở mức báo động cao gây ra những ảnh hưởng xấu về sức khỏe con người.
b) Dẫn chứng
Một bài báo trên Tienphong.vn ngày 9/12/2015 cung cấp: Theo Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), trung bình mỗi năm có khoảng 170 vụ ngộ độc thực phẩm với gần 7 nghìn người trúng độc và 37 người chết.
(Các em có thể lấy dẫn chứng từ các vụ ngộ độc thực phẩm gần đây)
– Nhu cầu về thực phẩm là thứ thiết yếu, mỗi ngày tất cả con người đều phải sử dụng rau, thịt, cá… làm thức ăn, dẫu biết “độc”, “hại” nhưng vẫn phải tiêu thụ. Vấn đề thực phẩm bẩn đã khiến con người buộc phải động tiêu cực đến sức khỏe và tính mạng con người “giùm bỏ mình cho số phận” dẫu rằng hàng giờ vẫn hoang mang lo sợ cho tính mạng của mình và người thân.
2) Hậu quả
– Bệnh tật nguy hiểm: viêm màng não, bệnh ung thư…
– Tâm lí hoang mang cho xã hội.
– Thự phẩm bẩn có giá bán rẻ hơn thực phẩm sạch, gây lũng đoạn thị trường, ảnh hưởng đến cá nhân, doanh nghiệp làm ăn chân chính, gây ảnh hưởng nặng nề tới nền kinh tế.
3) Nguyên nhân
– Nguyên nhân chính của việc làm cộng đồng phải đứng trước nguy cơ tồn vong mong manh, đó là thái độ độc ác, ích kỉ của những người sản xuất thực phẩm. Nếu là cơ sở nhỏ lẻ thì hại sức khỏe của người trong xóm, trong thông, hay trong vùng… Nhưng phải nhìn nhận một nguy cơ lớn hơn, khi phần nhiều thực phẩm chúng ta tiêu thụ lại được cung cấp từ các công ty công nghiệp sản xuất hàng loạt. Và mức độ và phạm vi gây hại sẽ gấp bao nhiêu lần so với sản xuất manh mún kia?
– Kinh doanh, sản xuất thực phẩm bẩn mang lại lợi nhuận cao.
– Ngoài ra, tâm lí dùng và tiêu thụ hàng rẻ, đặc biệt là hàng có xuất xứ Trung Quốc của người Việt Nam.
Dẫn chứng:
Chúng ta đã từng xem qua nhiều phóng sự trên VTV về việc một số cơ sở sản xuất mỡ, mua mỡ bẩn và sản xuất cực bẩn để bán cho những quán cơm, tiệm bún hay là những người bán rong để “rán” xúc xích, xiên que… trước cổng các trường học mỗi ngày…
4) Giải pháp
– Nâng cao ý thức, tuyên truyền về nhận thức của người sản xuất trong xã hội về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm và đảm bảo sức khỏe của xã hội.
– Tăng cường kiểm soát, ra những quy định xử phạt các cơ quan sản xuất thực phẩm bẩn nghiêm minh từ nhà nước.
– Mỗi cá nhân cần tỉnh táo hơn trong việc lựa chọn thực phẩm cho mình và gia đình.
C) Kết bài
– Vấn đề thực phẩm bẩn đang trở thành một nỗi ám ảnh lớn với xã hội, gây ảnh hưởng về sức khỏe và tâm lí hoang mang cho người dân.
– Cần có biện pháp hữu hiệu để giáo dục lương tâm cho những người sản xuất thực phẩm và cảnh cáo về thảm họa mà vô tình họ sẽ gieo rắc cho cộng đồng qua “thực phẩm bẩn”.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Luyện tập thao tác lập luận bình luận
Câu 1. Anh (chị) được giao viết một bài văn bình luận để tham gia diễn đàn do Đoàn Thanh niên nhà trường tổ chức với đề tài : “Lời ăn tiếng nói của một học sinh văn minh, thanh lịch”.
a) Hãy xác định rõ:
– Vì sao bài văn anh (chị) viết để tham gia diễn đàn nên là một bài bình luận?
– Anh (chị) định chọn vấn đề cụ thể nào cho bài viết của mình: bàn về toàn bộ hay chỉ đi vào một khía cạnh của đề tài (ví dụ: chống nói tục ; “lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” ; biết nói “cảm ơn” và “xin lỗi” ; dùng cách nói nhã nhặn mà không làm mất đi sự chân thành ; v.v…)
– Bài văn ấy nên viết theo dàn ý như thế nào?
b) Hãy diễn đạt một luận điểm trong phần thân bài của dàn ý vừa lập theo trình tự sau đây :
– Xây dựng tiến trình lập luận.
Anh (chị) có định bình luận theo đúng các bước đã được nêu trong bài Thao tác lập luận bình luận không? Nếu có, anh (chị) phải:
+ Giới thiệu khía cạnh cần bình luận của hiện tượng (vấn đề) thế nào cho vừa trung thực, rõ ràng, vừa sinh động, hấp dẫn.
+ Điểm lại những ý kiến đã nói (viết) về khía cạnh ấy bằng cách nào? (Chọn những ý kiến nào để nội dung vẫn đầy đủ, lại không lan man? Nếu hết các ý kiến rồi mới nhận xét hay nêu ý kiến nào thì kết hợp nhận xét, đánh giá luôn ý kiến đó?)
+ Nêu và bảo vệ quan điểm của mình như thế nào để đạt được các yêu cầu : chặt chẽ, sắc sảo, có sức thuyết phục mạnh mẽ người đọc (người nghe)?
+ Chọng phương hướng nào để bàn rộng và sâu thêm về nội dung bình luận? (Nêu cách giải quyết, mở rộng lĩnh vực bình luật, liên hệ với thực tế,…)
– Tìm cách diễn đạt : Anh (chị) sẽ hành văn như thế nào để thể hiện đwọc nhiệt tình thuyết phục?
– Kiểm tra cẩn thận văn bản viết để sửa chữa, bổ sung những chỗ cần thiết.
c) Để công việc luyện tập đạt kết quả tốt, anh (chị) nên tham khảo những đoạn trích có chủ đề tương tự, chẳng hạn:
[…]Một bà lão chống gậy qua đường giữa dòng xe cộ tấp nập. Một em học trò phía bên kia đường nhìn thấy, nhận ra sự nguy hiểm đối với bà lão liền vội chạy tới : “Bà ơi, bà đưa tay cháu dắt bà qua”. Bà lão móm mém nở một nụ cười thân thiện : “Cảm ơn cháu! Cháu thật ngoan!”. […]Một người ăn xin khốn khổ, đói rách, vận bộ áo quần đen nhuốc, chân tay run lên vì cơn đói hành hạ. Người hành khất bước chân vào một quán cà phê, ngả nón xin tiền, mong được bố thí vài trăm bạc lẻ để mua chiếc bánh mì. Khác uống café vẫn thản nhiên rít thuốc, ánh mắt lạnh lùng vô cảm. Ông lão hành khất đến bên người bán vé số đang giao vé cho khách, và lại chìa chiếc nón ra. Người bán vé số vùi tay vào túi quần, lôi ra mấy tờ bạc nhàu nát bị vo tròn, lấy ra một tờ, vuốt phẳng và bỏ và nón của ông lão. Ông già cảm động run run, ông không nói cảm ơn mà cúi mái đầu xuống, ánh mắt lộ ra một sự biết ơn vô cùng. Thì ra, ông già ấy bị câm.
Trong cuộc sống có biết bao nhiêu sự cảm ơn có lời và không lời như thế. Với những người có văn hóa, “cảm ơn” là lời nói được sử dụng hằng ngày, những lời luôn được cất lên bằng tất cả thái độ lịch sự và tình cảm chân thực nhất. Nhưng tiếc rằng, vẫn còn không ít thanh niên chưa nghĩ như vậy. Họ coi cảm ơn chỉ là những lời khách sáo, vì thế, chẳng cần phải nói ra. Hình như những bạn ấy chỉ vẫn nghĩ một cách đơn giản rằng lời nói cảm ơn hay làm những cử chỉ biểu lộ sự biết ơn là “vẽ chuyện”, chỉ làm mất đi sự thân tình và tăng thêm xa cách mà thôi.
Thế nhưng, cuộc sống hiện đại và yêu cầu về quy tắc giao tiếp giữa người với người đòi hỏi chúng ta phải tập làm quen với lời “làm ơn” và sau đó là “cảm ơn”. Thật hạnh phúc khi ta làm được một việc có ý nghĩa, một điều tốt đem lại niềm vui hạnh phúc cho người khác, kéo mọi người lại gần nhau hơn. Và cũng sẽ hạnh phúc không kém khi chúng ta thấy mình đã không dửng dưng, bạc bẽo vì đã biết tri ân người giúp đỡ mình bằng những lời nói xuất phát tự đáy lòng, chân thành, lịch thiệp : “Cảm ơn”.
(Theo bài viết tham gia diễn đàn Đem mọi người đến gần nhau hơn, báo điện tử Thanhnienonline,ngày 11-11-2006)
Trả lời:
a) Xác định:
– Vì khi tham gia diễn đàn cần phát biểu ý kiến của riêng mình vào trong diễn đàn – viết bài bình luận.
b) Lựa chọn nội dung bình luận:
+ Chống nói tục.
+ Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
+ Biết nói “cảm ơn” và “xin lỗi”.
+ Dùng cách nói nhã nhặn mà không làm mất đi sự chân thành.
c) Dàn ý
– Xác định luận điểm chính
+ Giới thiệu vấn đề bình luận như thế nào. Đưa ra thái độ, đánh giá. Trình bày trung thực, rõ ràng
+ Đánh giá vẫn đề cần bình luận: Chỉ ra những tốt, xấu, phải, trái, đúng sai hay dở của vấn đề.
+ Bàn về vấn đề cần bình luận: Thái độ, cách giải quyết. Ý nghĩa sâu rộng mà vấn đề gợi ra. Quan điểm, đánh giá, nhận xét của bản thân. Liên hệ với xã hội, thời đại,..
– Luận điểm chính:
+ Biểu hiện trong lời ăn, tiếng nói của học sinh văn minh, thanh lịch.
+ Những thói hư, tật xấu trong lời ăn, tiếng nói của học sinh hiện nay.
+ Bàn về hướng rèn luyện thói nói từ “cảm ơn” và “xin lỗi” trong giao tiếp.
Câu 2. Anh (chị) cần tiếp tục luyện viết một số đoạn văn bình luận để:
a) Trình bày một luận điểm trong dàn ý mà anh (chị) vừa xây dựng trên lớp.
b) Bàn về một hiện tượng (vấn đề) đang được xã hội quan tâm (như : vệ sinh an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai,…)
c) Bàn về một vấn đề văn học (như: tư tưởng nhân đạo sâu sắc, mới mẻ của Nam Cao qua truyện ngắn Chí Phèo ; sự cộng hưởng rộng rãi và lâu bèn trong tâm hồn các thế hệ bạn đọc đối với bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử;…).
Trả lời:
Dàn ý bình luận về khía cạnh biết nói lời “cảm ơn” và “xin lỗi ” của học sinh văn minh, thanh lịch.
* Mở bài: Nêu vấn đề cần bình luận- biết nói “cảm ơn” và “xin lỗi”
* Thân bài:
– Biểu hiện trong lời ăn, tiếng nói của học sinh văn minh, thanh lịch:
+ Nói năng, lịch sự, lễ phé, có đầu có đuôi.
+ Biết nói lời cảm ơn khi nhận được sự giúp đỡ.
+ Biết nói lời xin lỗi khi làm việc sai trái
+ Không nói tục, chửi thề…
=> Đó là những biểu hiện thể hiện nếp sống có văn hóa, lịch sự trong giao tiếp; tạo niềm vui và hạnh phúc trong cuộc sống.
– Những thói hư, tật xấu trong lời ăn, tiếng nói của học sinh hiện nay:
+ Nói tục, chửi thề
+ Nói không đầu, không đuôi, không lễ phép.
+ Không biết nói lời xin lỗi, cảm ơn
+ Nói nhưng không tôn trọng người nghe…
=> Phê phán, lên án những lời nói thiếu văn hóa, thiếu văn minh, lịch sự.
– Bàn về hướng rèn luyện thói nói từ “cảm ơn” và “xin lỗi” trong giao tiếp.
+ Ăn nói lịch sự, có văn hóa, biết tôn trọng người nghe, biết lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau -> văn minh, thanh lịch
* Kết bài: Kết thúc vấn đề, liên hệ bản thân, ý thức trách nhiệm.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
