Soạn bài Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp trang 53 – 55 SGK ngữ văn lớp 9 tập 1. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp, sau đây là hướng dẫn soạn bài và giải bài tập đầy đủ và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
I. Cách dẫn trực tiếp
Đọc các đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long) và trả lời câu hỏi.
a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng thèm “người” là gì?”.
b) Học sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét trước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn”.
Giải câu 1 – Cách dẫn trực tiếp (Trang 53 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?” là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời:
Phần in đậm trong đoạn trích (a) là lời nói của nhân vật (có chỉ dẫn “Cháu nói” trong lời của người dẫn.
Nó được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Giải câu 2 – Cách dẫn trực tiếp (Trang 53 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn” là lời nói hay ý nghĩ? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời:
Phần in đậm trong đoạn trích (b) là ý nghĩ của nhân vật (có chỉ dẫn “Hoạ sĩ nghĩ thầm” trong lời của người dẫn).
Dấu hiệu ngăn cách cũng là câu dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Giải câu 3 – Cách dẫn trực tiếp (Trang 53 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó được không? Nếu được thì hai bộ phận ấy ngăn cách với nhau bằng những dấu gì?
Trả lời:
Có thể thay đổi vị trí trước – sau giữa phần lời nói hay ý nghĩ được dẫn và phần lời dẫn, nếu phần lời dẫn đứng sau thì phải thay dấu hai chấm bằng dấu phảy hoặc dấu gạch ngang. Ví dụ:
“Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu không kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn” – hoạ sĩ nghĩ thầm.
II. Cách dẫn gián tiếp
Đọc các đoạn trích sau và trả lời câu hỏi.
a) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết gái đâu mà sợ.
(Nam Cao, Lão Hạc)
b) Nhưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật.
(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại).
Giải câu 1 – Cách dẫn gián tiếp (Trang 54 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm “hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết gái đâu mà sợ” là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật? Nó có được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì không?
Trả lời:
Phần in đậm ở đoạn trích (a) là lời nói (dựa vào câu trước và từ khuyên trong bộ phận lời người dẫn để nhận biết) được thuật lại.
Phần in đậm và phần đứng trước không bị tách bởi dấu gì.
Giải câu 2 – Cách dẫn gián tiếp (Trang 54 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm “Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật” là lời nói hay ý nghĩ? Giữa bộ phận im đậm và bộ phận đứng trước có từ gì? Có thể thay từ đó bằng từ gì?
Trả lời:
Phần in đậm ở đoạn trích (b) là ý nghĩ (dựa vào từ hiểu trong bộ phận lời dẫn) được thuật lại.
Đoạn b có từ “rằng” ngăn cách phần ý được dẫn và phần lời của người dẫn. Có thể thay bằng từ “là”.
III. Luyện tập
Giải câu 1 – Luyện tập (Trang 54 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao). Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ được dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay lời dẫn gián tiếp.
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi tằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hối ấy, mọi thức còn rẻ cả…”
Trả lời:
a) “A! Lão già tệ lắm! … này à?”
b) “Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, … mọi thức còn rẻ cả …”
Cả hai đoạn trích đều là cách dẫn trực tiếp. Ở đoạn trích (a), nội dung dẫn được dẫn ra là lời. ở đoạn trích (b), nội dung dẫn ra là ý. Lời và ý ở hai đoạn trích này đều được dẫn lại nguyên văn.
Giải câu 2 – Luyện tập (Trang 54 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
a) Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
(Hồ Chí Minh, Báo cáo Chính trị tại Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng)
b) Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được.
(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
tinh hoa và khí phách của dân tộc, lương tâm của thời đại).
c) Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
(Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện
hùng hồn của sức sống dân tộc)
Trả lời:
Trích dẫn ý kiến theo 2 cách dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp:
a) Lời dẫn trực tiếp: Trong báo cáo chính trị tại Đại hội Đại biểu lần II của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là biểu tượng của một dân tộc anh hùng”.
Lời dẫn gián tiếp: Trong báo cáo chính trị tại Đại hội Đại biểu lần thứ II của Đảng. Chủ tịch HCM cho rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
b) Lời dẫn trực tiếp: Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng từng viết: “Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phẩm, Hồ Chủ Tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết vì muốn chi quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”.
Lời dẫn gián tiếp: Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã khẳng định rằng Hồ Chủ Tịch giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong và cũng rất giản dị trong lời nói, bài viết vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được…
c) Lời dẫn trực tiếp: Nhà văn Đặng Thai Mai khi bàn về Tiếng Việt có viết “người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”.
Lời dẫn gián tiếp: Nhà văn Đặng Thai Mai khi bàn về Tiếng Việt cho rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đu và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
Giải câu 3 – Luyện tập (Trang 55 SGK ngữ văn 9 tập 1)
Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau đây theo cách dẫn gián tiếp.
Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:
– Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, tôi sẽ trở về.
(Nguyễn Dữ, Chuyện người con gái Nam Xương)
Trả lời:
Thuật lại lời Vũ Nương theo cách dẫn gián tiếp:
Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn nói hộ với chàng Trương rằng nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông rồi đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, nàng sẽ trở về.
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
I. CÁCH DẪN TRỰC TIẾP
Câu 1. Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” người là gì?” là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời:
Bộ phận in đậm đoạn (a) là lời nói của nhân vật vì có từ báo trước “Cháu nói”. Nó được tách ra khỏi phần câu đứng trước bằng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Câu 2. Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưa kịp quét tước dọn dẹp, chưa kịp gấp chăn chẳng hạn” là lời nói hay ý nghĩ? Nó được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng những dấu gì?
Trả lời:
Bộ phận in đậm đoạn (b) là ý nghĩ của nhân vật vì có từ báo trước “nghĩ thầm”. Dấu hiệu ngăn cách cũng là câu dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
Câu 3. Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó được không? Nếu được thì hai bộ phận ấy ngăn cách với nhau bằng những dấu gì?
Trả lời:
Trong cả hai đoạn trích, có thể thay đổi vị trí giữa bộ phận in đậm với bộ phận đứng trước nó. Hai bộ phận ấy được ngăn cách với nhau bởi dấu phẩy hoặc dấu gạch ngang.
II. CÁCH DẪN GIÁN TIẾP
Câu 1. Trong đoạn trích (a), bộ phận in đậm “hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết gái đâu mà sợ” là lời nói hay ý nghĩ của nhân vật? Nó có được ngăn cách với bộ phận đứng trước bằng dấu gì không?
Trả lời:
Đoạn (a), bộ phận in đậm là lời nói. Không có dấu hiệu ngăn cách với bộ phận đứng trước.
Câu 2. Trong đoạn trích (b), bộ phận in đậm “Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật” là lời nói hay ý nghĩ? Giữa bộ phận im đậm và bộ phận đứng trước có từ gì? Có thể thay từ đó bằng từ gì?
Trả lời:
Đoạn (b), bộ phận in đậm là ý nghĩ. Nó được ngăn cách bằng từ “rằng”, có thể thay thế bằng từ “là”.
III. Soạn phần luyện tập bài Cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp trang 54 – 55 SGK ngữ văn 9 tập 1
Bài 1. Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau (trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao). Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ được dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay lời dẫn gián tiếp.
a) Nó cứ làm in như nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, như muốn bảo tôi tằng: “A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão như thế mà lão xử với tôi như thế này à?”.
b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái vườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra được năm mươi đồng bạc tậu. Hối ấy, mọi thức còn rẻ cả…”
Trả lời:
| Đoạn | Lời dẫn | Lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp | Lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp |
| a | A ! Lao già tệ lắm … thế này à ? | Lời nói | Trực tiếp |
| b | Cái vườn là của con ta … mọi thức còn rẻ cả… | Ý nghĩ | Trực tiếp |
Bài 2. Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp.
a) Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
b) Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được.
c) Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
Trả lời:
Viết đoạn văn :
a) – Dẫn trực tiếp : Theo báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Bác Hồ có nêu rõ : “Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng”.
– Dẫn gián tiếp : Theo báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Bác Hồ cho rằng chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
b) – Dẫn trực tiếp : Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng từng viết: “Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được”.
– Dẫn gián tiếp: Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã khẳng định rằng Hồ Chủ Tịch giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi người, trong tác phong và cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu được, nhớ được, làm được…
c) – Dẫn trực tiếp : Đặng Thai Mai khi bàn về Tiếng Việt có viết : “Người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”.
– Dẫn gián tiếp : Đặng Thai Mai khi bàn về Tiếng Việt tin rằng người Việt Nam ngày nay có lí do đầy đu và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.
Bài 3. Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nương trong đoạn trích sau đây theo cách dẫn gián tiếp.
Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn:
– Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, tôi sẽ trở về.
Trả lời:
Thuật lại lời nhân vật Vũ Nương :
Hôm sau, Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưa Phan ra khỏi nước. Vũ Nương nhân đó cũng gửi một chiếc hoa vàng cho Trương Sinh, dặn Phan Lang nói hộ với chàng Trương nếu còn nhớ chút tình xưa nghĩa cũ, thì lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước, nàng sẽ trở về.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
Leave a Comment