Giải câu hỏi 1 (Trang 31 SGK ngữ văn lớp 11 tập 2) – Phần soạn bài Luyện tập thao tác lập luận bác bỏ trang 31 SGK ngữ văn lớp 11 tập 2.
Đề bài:
Câu 1. Phân tích cách bác bỏ trong hai đoạn trích sau:
a) (…) Cuộc sống riêng không biết gì hết ở bên kia ngưỡng cửa nhà mình là một cuộc sống nghèo nàn, dù nó có đầy đủ tiện nghi đến đâu đi nữa. Nó giống như một mảnh vườn được chăm sóc cẩn thận, đầy hoa thơm, sạch sẽ và gọn gàng. Mảnh vườn này có thể làm chủ nhân của nó êm ấm một thời gian dài, nhất là nếu lớp rào bao quanh không còn làm họ vướng mắt nữa. Những hễ có một cơn dông tố nổi lên là cây cối sẽ bị bật khỏi đất, hoa sẽ nát và mảnh vườn sẽ xấu xí hơn bất kì một nơi hoang dại nào. Con người không thể hạnh phúc với một hạnh phúc mỏng manh như thế. Con người cần đại dương mênh mông bị bão táp làm nổi sóng, nhưng rồi lại phẳng lì và trong sáng như trước. Số phận của những cái tuyệt đối cá nhân, không bộc lộ ra khỏi bản thân, chẳng có gì đáng thèm muốn.
(Theo A. L. Ghéc-xen, 3555 câu danh ngôn,
NXB Văn hóa – Thông tin, Hà Nội, 1997)
b) Nay trẫm đang ghé chiếu lắng nghe, ngày đêm mong mỏi, nhưng những người học rộng tài cao chưa thấy có ai tìm đến. Hay trẫm ít đức không đáng để phò tá chăng? Hay đang thời đổ nát chưa thể ra phụng sự vương hầu chăng?
Kìa như, trời còn tăm tối, thì đấng quân tử phải trổ tài. Nay đương ở buổi đầu của nền đại định, công việc vừa mới mở ra. Kỉ cương nơi triều chính còn nhiều khiếm khuyết, công việc ngoài biên đương phải lo toan. Dân còn nhọc mệt chưa lại sức, mà đứa hóa của trẫm chưa kịp nhuần thấm khắp nơi. Trẫm nơm nớp lo lắng, ngày một ngày hai vạn việc nảy sinh. Nghĩ cho kĩ thì thấy rằng: Một cái cột không thể đỡ nổi một căn nhà lớn, mưu lược một người không thể dựng nghiệp trị bình. Suy đi tính lại trong vòm trời này, cứ cái ấp mười nhà ắt phải có người trung thành tín nghĩa. Huống nay trên dải đất văn hiến rộng lớn như thế này, há trong đó lại không có lấy một người tài danh nào ra phò giúp cho chính quyền buổi ban đầu của trẫm hay sao?
(Ngô Thì Nhậm, Chiếu cầu hiền)
Trả lời:
a) Đưa ra nhận định về cuộc sống “không biết gì hết ở bên kia ngưỡng cửa nhà mình”, đó là cuộc sống “nghèo nàn”.
Tiếp đó, tác giả dùng các hình ảnh so sánh để phân tích làm rõ cuộc sống bé nhỏ, tầm thường ấy sẽ nhanh chóng bị cuốn phăng đi. Khẳng định con người không thể ấm êm với thứ hạnh phúc mỏng manh mà cần bước đến đại dương sự sống. Đoạn trích kết luận bằng ý bác bỏ lối sống khép kín, cá nhân “cái tuyệt đối cá nhân” “chẳng có gì đáng thèm muốn”.
b) Đưa ra những giả thiết về lí do tại sao người hiền tài chưa ra giúp nước: tại nhà vua, tại thời thế?
Đưa ra tình cảnh đất nước thuở khai triều chưa thể yên ổn, no ấm mà còn nhiều khó khăn. Bày tỏ niềm tin tưởng vào người hiền tài trong nước và đặt ra câu hỏi tu từ khích tướng người tài “há trong đó lại không có lấy một người tài danh …”.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
