Giải câu hỏi 1 – Luyện tập (Trang 124 SGK ngữ văn 8 tập 1) – Phần soạn bài Câu ghép (tiếp theo) trang 123 – 126 SGK ngữ văn lớp 8 tập 1.
Đề bài:
Bài 1. Xác định quan hệ ý nghĩa giữa các vế câu trong những câu ghép dưới đây và cho biết mỗi vế câu biểu thị ý nghĩa gì trong mối quan hệ ấy.
a) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
b) Nếu trong pho lịch sử loài người xóa các thi nhân, văn nhân và đồng thời trong tâm linh loài người xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại thì cái cảnh tượng nghèo nàn sẽ đến bực nào!
(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương)
c) Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ; chẳng những gia quyến của ta được êm ấm gối chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão; chẳng những tông miếu của ta sẽ được muôn đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm; chẳng những thân ta kiếp này đắc chí, mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền; chẳng những danh hiệu ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm.
(Trần Quốc Tuấn, Hịch tướng sĩ)
d) Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương.
(Nguyễn Đình Thi)
e) Hai người giằng co nhau, du đẩy nhau, rồi ai nấy đều buông gậy ra, áp vào vật nhau […]. Kết cục, anh chàng “hầu cận ông lí” yếu hơn chị chàng con mọn, bị chị này túm tóc lẳng cho một cái, ngã nhào ra thềm.
(Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
Trả lời:
a) Quan hệ nhân – quả:
+ Nguyên nhân: “tôi đi học”.
+ Kết quả “cảnh vật chung quanh thay đổi”.
b) Quan hệ giả thuyết – hệ quả.
+ Giả thuyết: xóa hết dấu vết của thi nhân.
+ Hệ quả: “cảnh tượng nghèo nàn”.
c) Quan hệ ý nghĩa giữa các vế: quan hệ đồng thời.
+ Một vế là quyền lợi của chủ tướng, vế hai là quyền lợi của tướng sĩ, quân binh.
d) Quan hệ ý nghĩa giữa các vế: quan hệ tương phản.
+ Vế một rét của mùa đông, vế hai sự ấm áp, tươi mới của mùa xuân.
e) Quan hệ giữa các vế: quan hệ tăng tiến.
+ Mức độ đấu tranh tăng tiến dần: giằng co -> du đẩy -> vật nhau -> ngã nhào.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
