Soạn bài Nói giảm nói tránh trang 107 – 109 SGK ngữ văn lớp 8 tập 1. Để học tốt hơn danh sách các bài tập trong bài Nói giảm nói tránh, sau đây là hướng dẫn soạn bài và giải bài tập đầy đủ, ngắn gọn và chi tiết nhất.
Hướng dẫn soạn bài – Nói giảm nói tránh
I. Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh
Giải câu 1 – Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh (Trang 107 SGK ngữ văn 8 tập 1)
Những từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau đây có nghĩa là gì? Tại sao người viết, người nói lại dùng cách diễn đạt đó?
– Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh, Di Chúc)
– Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu, Bác ơi)
– Lượng con ông Độ đây mà… Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
(Hồ Phương, Thư nhà)
Trả lời:
– Các từ in đậm đều mang nghĩa là chết.
– Người viết dùng cách diễn đạt đó nhằm tránh thái độ thô tục, thiếu lịch sự và giảm bớt đi phần nào sự đau buồn, tang thương.
Giải câu 2 – Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh (Trang 108 SGK ngữ văn 8 tập 1)
Vì sao trong câu văn sau đây, tác giả dùng từ ngữ bầu sữa mà không dùng một từ ngữ khác cùng nghĩa?
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Trả lời:
Tác giả trong đoạn văn sử dụng từ “bầu sữa” mà không dùng từ khác bởi từ bầu sữa là cách nói tế nhị, tránh thô tục mà vẫn gợi được sự ấm áp, thân thương của tình mẫu tử.
Giải câu 3 – Nói giảm nói tránh và tác dụng của nói giảm nói tránh (Trang 108 SGK ngữ văn 8 tập 1)
So sánh hai cách nói sau đây, cho biết cách nói nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe.
– Con dạo này lười lắm.
– Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
Trả lời:
Trong hai cách nói thì câu “Con dạo này không được chăm chỉ lắm” là cách nói nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe.
II. Luyện tập
Giải câu 1 – Luyện tập (Trang 108 SGK ngữ văn 8 tập 1)
Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau đây vào chỗ trống /…/: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.
a) Khuya rồi, mời bà /…/
b) Cha mẹ em /…/ từ ngày em còn rất trẻ, em về ở với bà ngoại.
c) Đây là lớp học cho trẻ em /…/
d) Mẹ đã /…/ rồi, nên chú ý giữ gìn sức khỏe.
e) Cha nó mất, mẹ nó /…/, nên chú nó rất thương nó.
Trả lời:
a) đi nghỉ
b) chia tay nhau
c) khiếm thị
d) có tuổi
e) đi bước nữa
Giải câu 2 – Luyện tập (Trang 109 SGK ngữ văn 8 tập 1)
Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh?
a1) Anh phải hòa nhã với bạn bè!
a2) Anh nên hòa nhã với bạn bè!
b1) Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
b2) Anh không nên ở đây nữa!
c1) Xin đừng hút thuốc trong phòng!
c2) Cấm hút thuốc trong phòng!
d1) Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
d2) Nó nói như thế là ác ý.
e1) Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi!
e2) Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi!
Trả lời:
Các câu có dử dụng biện pháp nói giảm nói tránh: a2, b2, c1, d1, e2
Giải câu 3 – Luyện tập (Trang 109 SGK ngữ văn 8 tập 1)
Khi chê trách một điều gì, để người nghe dễ tiếp nhận, người ta thường nói giảm nói tránh bằng cách phủ định điều ngược lại với nội dung đánh giá. Chẳng hạn, đáng lẽ nói “Bài thơ của anh dở lắm” thì lại bảo “Bài thơ của anh chưa được hay lắm”. Hãy vận dụng cách nói giảm nói tránh như thế để đặt năm câu đánh giá trong những trường hợp khác nhau.
Trả lời:
Vận dụng cách nói giảm nói tránh để đặt năm câu đánh giá trong những trường hợp khác nhau.
1. Cậu hôm nay mặc áo quần lòe loẹt quá!
→ Hôm nay cậu mặc quần áo hơi màu mè.
2. Cái xe của cậu như đồ nhôm nhựa.
→ Cái xe của cậu nước sơn hơi bị mờ.
3. Bài văn của cậu viết dở lắm.
→ Bài văn của cậu viết chưa hay lắm.
4. Con đã làm sai rồi.
→ Con đã làm chưa được đúng.
5. Thái độ của anh bất lịch sự quá!
→ Thái độ của anh hơi quá mức đấy.
Giải câu 4 – Luyện tập (Trang 109 SGK ngữ văn 8 tập 1)
Việc sử dụng cách nói giảm nói tránh là tùy thuộc vào tình huống giao tiếp. Trong trường hợp nào thì không nên dùng cách nói giảm nói tránh?
Trả lời:
Những tình huống giao tiếp cần thẳng thắn nói đúng, nói thật thì không nên dùng cách nói giảm nói tránh. Ví dụ trong bài phê bình văn học, báo cáo khuyết điểm của bạn,…
Tham khảo thêm cách soạn khác bài Nói giảm nói tránh
I. NÓI GIẢM NÓI TRÁNH VÀ TÁC DỤNG CỦA NÓI GIẢM NÓI TRÁNH
Câu 1. Những từ ngữ in đậm trong các đoạn trích sau đây có nghĩa là gì? Tại sao người viết, người nói lại dùng cách diễn đạt đó?
– Vì vậy, tôi để sẵn mấy lời này, phòng khi tôi sẽ đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác, thì đồng bào cả nước, đồng chí trong Đảng và bầu bạn khắp nơi đều khỏi cảm thấy đột ngột.
(Hồ Chí Minh, Di Chúc)
– Bác đã đi rồi sao, Bác ơi!
Mùa thu đang đẹp, nắng xanh trời.
(Tố Hữu, Bác ơi)
– Lượng con ông Độ đây mà… Rõ tội nghiệp, về đến nhà thì bố mẹ chẳng còn.
(Hồ Phương, Thư nhà)
Trả lời:
– “Đi gặp cụ Các Mác, cụ Lê-nin và các vị cách mạng đàn anh khác”, ” đi”, “chẳng còn”: đều mang ý nghĩa chỉ cái chết, mất mát.
– Người viết, người nói muốn giảm nhẹ mức độ đau thương, nặng nề, ghê sợ của cái chết, sự mất mát.
Câu 2. Vì sao trong câu văn sau đây, tác giả dùng từ ngữ bầu sữa mà không dùng một từ ngữ khác cùng nghĩa?
Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ, để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng.
(Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)
Trả lời:
Tác giả dùng từ bầu sữa mà không dùng từ ngữ khác vì với trẻ thơ không gì ngọt lành, quý giá hơn bầu sữa mẹ. Ngoài ra còn để tránh nói những từ thô tục.
Câu 3. So sánh hai cách nói sau đây, cho biết cách nói nào nhẹ nhàng, tế nhị hơn đối với người nghe.
– Con dạo này lười lắm.
– Con dạo này không được chăm chỉ lắm.
Trả lời:
So sánh hai cách nói, ta thấy cách nói thứ hai tế nhị hơn, có tính chất nhẹ nhàng, người nghe dễ tiếp nhận.
II. Soạn phần Luyện tập bài Nói giảm nói tránh (trang 108, 109 SGK Ngữ Văn 8 tập 1)
Bài 1. Điền các từ ngữ nói giảm nói tránh sau đây vào chỗ trống /…/: đi nghỉ, khiếm thị, chia tay nhau, có tuổi, đi bước nữa.
a) Khuya rồi, mời bà /…/
b) Cha mẹ em /…/ từ ngày em còn rất trẻ, em về ở với bà ngoại.
c) Đây là lớp học cho trẻ em /…/
d) Mẹ đã /…/ rồi, nên chú ý giữ gìn sức khỏe.
e) Cha nó mất, mẹ nó /…/, nên chú nó rất thương nó.
Trả lời:
a) Khuya lắm rồi mời bà đi nghỉ.
b) Cha mẹ em chia tay nhau từ ngày em còn rất bé.
c) Đây là lớp học của trẻ em khiếm thị.
d) Mẹ nó đã có tuổi rồi, nên chú ý giữ gìn sức khỏe
e) Cha nó mất, mẹ nó đi bước nữa nên chú nó rất thương nó.
Bài 2. Trong mỗi cặp câu dưới đây, câu nào có sử dụng cách nói giảm nói tránh?
a1) Anh phải hòa nhã với bạn bè!
a2) Anh nên hòa nhã với bạn bè!
b1) Anh ra khỏi phòng tôi ngay!
b2) Anh không nên ở đây nữa!
c1) Xin đừng hút thuốc trong phòng!
c2) Cấm hút thuốc trong phòng!
d1) Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
d2) Nó nói như thế là ác ý.
e1) Hôm qua em hỗn với anh, em xin anh thứ lỗi!
e2) Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi!
Trả lời:
Câu có sử dụng cách nói giảm nói tránh:
a) Anh nên hòa nhã với bạn bè!
b) Anh không nên ở đây nữa!
c) Xin đừng hút thuốc trong phòng!
d) Nó nói như thế là thiếu thiện chí.
e) Hôm qua em có lỗi với anh, em xin anh thứ lỗi.
Bài 3. Khi chê trách một điều gì, để người nghe dễ tiếp nhận, người ta thường nói giảm nói tránh bằng cách phủ định điều ngược lại với nội dung đánh giá. Chẳng hạn, đáng lẽ nói “Bài thơ của anh dở lắm” thì lại bảo “Bài thơ của anh chưa được hay lắm”. Hãy vận dụng cách nói giảm nói tránh như thế để đặt năm câu đánh giá trong những trường hợp khác nhau.
Trả lời:
Vận dụng cách nói giảm nói tránh để đặt năm câu đánh giá trong những trường hợp khác nhau:
1. Anh lười học quá!
→ Anh học không được siêng lắm!
2. Hành động của anh xấu.
→ Hành động của anh không được đẹp
3. Con người anh nông cạn.
→ Con người anh chưa được sâu sắc lắm
4. Anh học còn kém lắm.
→ Anh cần phải cố gắng học hơn nữa
5. Lời nói của anh đầy ác ý.
→ Lời nói của anh thiếu thiện chí.
Bài 4. Việc sử dụng cách nói giảm nói tránh là tùy thuộc vào tình huống giao tiếp. Trong trường hợp nào thì không nên dùng cách nói giảm nói tránh?
Trả lời:
Nói giảm nói tránh là một biện pháp tu từ nhưng tùy thuộc vào hoàn cảnh giao tiếp để sử dụng hợp lý biện pháp này. Những tình huống giao tiếp cần nói thẳng thắn, nói đúng bản chất vấn đề thì không được nói giảm nói tránh.
(HTTPS://BAIVIET.ORG)
