Giải câu hỏi – Các bước làm bài văn lập luận giải thích (Trang 84, 85, 86 SGK ngữ văn 7 tập 2)

1. Tìm hiểu đề và tìm ý

– Với tục ngữ thì có:

+ Nghĩa đen.

+ Nghĩa bóng.

– Cần tra từ điển để hiểu nghĩa: sự khôn ngoan là do từng trải.

– Cần giải thích sâu hơn:

+ Quan hệ nghĩa đen đến nghĩa bóng.

+ Nội dung lời khuyên hướng tới khát vọng của người nông dân.

– Tìm những thành ngữ, những câu tục ngữ tương tự ý nghĩa.

• Đi cho biết đó biết đây.
• Ếch ngồi đáy giếng.

2. Lập dàn bài

a) Mở bài:

– Giới thiệu ý nghĩa câu lục ngữ:

– Là kinh nghiệm.

– Là khát vọng.

b) Thân bài:

(1) Nghĩa đen: Đi một ngày đàng học được nhiều tri thức của nhân loại.

(2) Nghĩa bóng:

– Kinh nghiệm về nhận thức.

– Đó là kinh nghiệm:

+ Đi nhiều hiểu lắm.

+ Phải mở rộng tầm hiểu biết.

(3) Nghĩa sâu:

– Liên hệ với một câu từ ngừ.

– So sánh để rút ra:

+ Đây là chân lí.

+ Đây còn là khát vọng.

c) Kết bài:

Ý nghĩa với hôm nay càng có giá trị.

3. Viết bài

a) Mở hài theo ba cách:

– Trực tiếp.

– Đối lập hoàn cảnh hạn hẹp của người nông dân xưa với khát vọng mở rộng tri thức.

– Từ chung tới riêng:

+ Có nhiều câu tục ngữ, ca dao cùng đề tài

+ Đây là câu thâm thìa nhât.

b) Thân bài: Nên có ba đoạn bởi có hai nghĩa ở dàn bài.

(1) Nghĩa đen:

– Là một kinh nghiệm.

– Đi ngày đàng thời xưa, chỉ có thể chừng 40 – 50 km, có nghĩa là đến một địa phương làng, xã khác.